بازار هیپنوتیزم در شبکه های اجتماعی/ هیپنوتیزم چیست و اصلا فایده ای هم دارد؟

علی سلیمی: هیپنوتیزم در طول تاریخ بشر با اسم های متفاوت همواره وجود داشته و برای تسکین درد و درمان بیماری از آن استفاده می شده است. تقریبا در صد سال گذشته و با گسترش پژوهش های علمی تاثیر و نحوه کارکرد هیپنوتیزم مشخص تر شده است و در بسیاری از موارد از جمله اضطراب کاربردهای فراوانی دارد. اما با توجه به ماهیت رازآلوده و سحرانگیز آن بسیاری از اوقات توسط افراد سودجو از هیپنوتیزم به عنوان ابزاری برای صرفا کسب درآمد و شیادی استفاده می شود و عدم آگاهی مردم از این موضوع نیز راه را برای آنها هموار می سازد.

امروزه افرادی در فضای مجازی که البته برخی از آنها ظاهرا مدارک معتبری نیز دارند به دنبال درآمدزایی از هیپنوتیزم به هر طریقی هستند و ویدیوهایی از خود حین هیپنوتیزم فردی دیگر منتشر می کنند به گونه ای که انگار وی را مسخ کرده و از خود بی خود می کنند. حتی اگر این ویدیوهای واقعی باشند استفاده نمایشی از هیپنوتیزم خارج از چارچوب اخلاق حرفه ای این کار است و نباید انجام بگیرد.

تصورات جامعه از هیپنوتیزم همواره با آن چیزی که واقعا هیپنوتیزم است و انجام می دهد تفاوت داشته است. تاریخچه هیپنوتیزم بسیار طولانی و نحوه عملکرد آن بسیار پیچیده و علمی و است در اینجا سعی می کنیم به شکل مختصر مواردی که نیاز است هر کسی در مورد هیپنوتیزم بداند تا فریب این افراد را نخورد شرح دهیم.

هیپنوتیزم چیست؟

هیپنوتیزم را می توان به عنوان وضعیت آگاهی یا هوشیاری در بیداری در نظر گرفت که در آن توجه فرد از محیط نزدیک او جدا می شود و توسط تجربیات درونی مانند احساسات، شناخت و تجسم جذب می شود. القای هیپنوتیزمی شامل متمرکز کردن توجه و درگیری تخیلی تا آن جایی است که آنچه تخیل شده است واقعی به نظر برسد.

فرد متخصص و مراجع با استفاده و پذیرش تلقین ها یک واقعیت هیپنوتیزمی را می سازند. حالت های مسحورشدن روزمره بخشی از تجربه مشترک ما انسان ها هستند، مانند غرق شدن در یک کتاب خوب، رانندگی در یک مسیر آشنا بدون یادآوری آگاهانه، هنگام دعا یا مراقبه یا هنگام انجام یک فعالیت یکنواخت یا خلاقانه. آگاهی و هوشیاری ما از محیط پیرامون خود در مقابل آگاهی درونی، در یک پیوستار قرار دارد به طوری که در این حالت ها تمرکز فرد عمدتا درونی است اما لزوما تمام آگاهی بیرونی را از دست نمی دهد.

هیپنوتیزم چه فوایدی می تواند داشته باشد؟

هیپنوتیزم را می توان به عنوان یک حالت ذهن آگاهی تلقی کرد که فرد می تواند یاد بگیرد تا آگاهانه و عمدا برای یک هدف درمانی به آن دسترسی پیدا کند. سپس تلقین ها به صورت شفاهی یا با استفاده از تصویرسازی برای نتیجه دلخواه ارایه می شوند. این کار ممکن است برای کاهش اضطراب، دسترسی به آرامش و آسودگی، کمک به مدیریت عوارض جانبی داروها، کمک به کاهش درد یا علایم دیگر باشد. هیپنوتیزم برای افراد مضطرب می تواند تجربه مفیدی باشد.

با این حال، سودمندی اصلی حالت هیپنوتیزم افزایش تلقین پذیری و دسترسی به پیوندهای ذهن و بدن و پردازش های ناخودآگاه است. هیپنوتیزم به خودی خود یک درمان نیست اما می تواند ابزاری در نظر گرفته شود که فرایند بهبود روانی را تسهیل می کند. هیپنوتیزم غیرممکن ها را ممکن نمی کند اما می تواند به افراد کمک کند آنچه را که ممکن است برایشان امکان پذیر است باور کرده و تجربه کنند.

حالت های هیپنوتیزمی در طول تاریخ بشر با اسامی مختلف برای درمان استفاده می شده است. اما با توجه به ماهیت عجیب آن توسط عده ای به عنوان چیزی مرموز و جادویی به تصویر کشیده شده است. مطالعه هیپنوتیزم پیچیده است و عوامل زیادی مانند زمینه، انتظارات و شخصیت بر پاسخ هیپنوتیزم تاثیر می گذارند.

ما نیاز داریم که از کلمات برای فراخوانی تخیلات استفاده کنیم. برای ورود به حالت هیپنوتیزمی باید توجه را متمرکز کرد وراه های زیادی برای رسیدن به این هدف وجود دارد. شعله یک شمع یا صفحه کامپیوتر می تواند یک تمرکز بصری باشد. تمرکز شنوایی می تواند موسیقی یا آواز خواندن باشد و القا می تواند شامل آرام سازی عضلانی باشد.

آیا همه افراد هیپنوتیزم می شوند؟

خیلی اوقات در فیلم و سریال ها هیپنوتیزم این گونه به تصویر کشیده می شود که فردی که تخصص بالایی در این کار دارد فقط با زل زدن به چشم دیگری او را هیپنوتیزم کرده و تحت کنترل خود در می آورد. در اینجا باید بار دیگر اشاره کنیم که هیپنوتیزم در واقع نوعی تلقین پذیری است و در وهله اول اگر فردی نخواهد نمی توان او را هیپنوتیزم کرد و در ثانی اگر فرد تمایل به هیپنوتیزم شدن را داشته باشد همه افراد امکان این موضوع را ندارند. افرادی که توانایی تلقین پذیری بالایی دارند معمولا به هیپنوتیزم بهتر پاسخ می دهند و تحقیقات نشان داده که تلقین پذیری یا هیپنوتیزم پذیری یک ویژگی ژنتیکی است.

آیا تغییرات حاصل از هیپنوتیزم پایدار است؟

شواهد پژوهشی نشان می دهد که وقتی از هیپنوتیزم برای کاهش استرس یا درد استفاده می شود، تغییرات ایجاد شده بسیار کوتاه مدت و گاهی صرفا در حد چند ساعت است. و برای اینکه اثربخشی هیپنوتیزم در زندگی روزمره حس شود نیاز به تکرار و زمان زیادی دارد. نکته دیگر این که هیپنوتیزم به تنهایی درمان مشکلات روانی نیست و معمولا از آن در کنار انواع روان درمانی ها استفاده می شود.

در مجموع، امروزه هیپنوتیزم یک روش علمی برای کاهش درد و استرس و مشکلات روانی است که می تواند تا حدی موثر باشد اما هیپنوتیزم توانایی معجزه کردن ندارد. وقتی در رسانه های مختلف با تبلیغات هیپنوتیزم مانند « خود هیپنوتیزمی جذب عشق»، « فراموش کردن خاطرات گذشته با هیپنوتیزم» و امثال اینها مواجه می شوید در نظر داشته باشید که باید انتظارات و توقعات واقع بینانه از این رویکرد علمی داشته باشید چرا که باور کردن این تبلیغات سودجویانه صرفا منجر به ناامیدی و سرخوردگی بیشتر شما خواهد شد.

منبع: ncbi