تهرانگردی حوالی خیابانی که شما را به دل تاریخ می برد!

تهران مکان های تاریخی زیادی را در خود جای داده است؛ اماکنی که تراکم آنها بیشتر در بافت مرکزی و نزدیک بازار شهر است و همین موضوع باعث می شود دیدن آنها در روزهای عادی سال به دلیل شلوغی این بخش از شهر سخت باشد، اما تعطیلات نوروز زمان مناسبی است تا فارغ از هیاهو و ترافیک، این بخش از تهران را ببینیم.

به گزارش بهار جاودانه، خیابان «سی تیر» که در گذشته با عنوان خیابان «قوام السلطنه» شناخته می شد، اکنون در مرکز شهر تهران و نزدیک به خیابان های مهمی قرار گرفته است که احتمالا برای رسیدن به مقاصد مختلفی از آن عبور کرده اید. خیابانی سنگ فرش شده که مکان های تاریخی مهمی در آن قرار دارد و تا همین چندوقت پیش به دلیل حضور غرفه های فروش غذا، پررفت وآمدتر بود و حتی برخی این خیابان را با عنوان «Food Street» (محل عرضه غذاهای خیابانی) می شناختند.   

البته این تنها نامی نیست که شنیدن آن، افراد را به یاد خیابان سی تیر بیندازد؛ چراکه به دلیل وجود اماکن مذهبی مختلفی از جمله مسجد، کلیسا، کنیسه و آتشکده، برخی خیابان «سی تیر» را «چهارراه یا گذر ادیان» نامیده اند.  

برای رسیدن به خیابان سی تیر می توان با مترو به ایستگاه امام خمینی (ره) رفت و در خیابان امام خمینی (ره) به سمت غرب حرکت کرد. البته پیش از رسیدن به مقصد اصلی، اماکن تاریخی دیگری هم در مسیر قرار دارد که می توان آنها را دید.  

اولین جایی که به چشم می آید، موزه بانک سپه است. این موزه در سال 1342 هجری خورشیدی توسط تیمسار فرج الله آق اولی ـ مدیرعامل وقت بانک سپه ـ تاسیس شده است. مجموعه این موزه دوره های مختلف تاریخ ایران (از زمان «لیدی»ها تا امروز) را دربر می گیرد. بازدید از موزه سکه بانک سپه در تعطیلات نوروز از ساعت 9 تا 15 امکان پذیر است و نیازی به پرداخت ورودیه نیست.

ورودی موزه بانک سپه در خیابان امام خمینی(ره)

پس از پایان بازدید می توان به مسیر خود در خیابان امام خمینی (ره) به سمت غرب ادامه داد تا به کوچه «پست» رسید و با رسیدن به انتهای کوچه به سمت راست حرکت کرد تا وارد خیابان «یارجانی» شد و به «موزه عبرت ایران» رسید. «کمیته مشترک ضدخرابکاری» به عنوان اولین زندان مدرن ایران، یک بنای چهارطبقه محکم و ضدزلزله است که در سال 1311 خورشیدی به دستور رضاشاه پهلوی در مجموعه نظمیه کلنگ زنی شده و توسط معماران آلمانی تکمیل شده است؛ ساختمانی که در دوره پهلوی دوم، سازمان های امنیتی و انتظامی به خصوص ساواک و کمیته مشترک ضدخرابکاری از آن برای بازداشت و شکنجه زندانیان سیاسی استفاده می کردند.  

نمایی از حیاط موزه عبرت

این موزه در تعطیلات نوروز تا 12 فروردین ماه از ساعت 9 تا 16 با پرداخت بهای بلیت چهارهزار تومان، پذیرای بازدیدکنندگان است.

بعد از تماشای موزه عبرت، مسیر کوتاهی را که رفته اید می توانید برگردید و در همان خیابان «یارجانی» به سمت غرب حرکت کنید تا با عبور از میله های فلزی مربوط به وزارت امور خارجه، وارد محوطه «میدان مشق» شوید. این میدان، تاریخی ترین و بزرگ ترین میدان نظامی شهر تهران بوده که از زمان صفویه سنگ بنای آن گذاشته شد. پرواز نخستین بالن، نمایش دوچرخه سواری، پرواز طیاره، تعلیم و بازی موتورسیکلت، برگزاری مسابقات اسب دوانی و اعدام «میرزا رضا کرمانی» (ضارب ناصرالدین شاه) از جمله وقایعی است که این میدان به خود دیده است، بنابراین شما در حال قدم زدن در نقطه مهمی از تاریخ معاصر ایران هستید!

بخشی از محوطه میدان مشق 

در ادامه مسیر به خیابان «ملل متحد» می رسید، حالا سمت چپ شما  «سردر باغ ملی» قرار دارد، سردری که به دستور رضاشاه پهلوی و توسط جعفرخان معمار کاشانی و به کمک آلمانی ها ساخته شد. در نمای خارجی سردر اشعاری از «ندیم الملک»، نقوش کاشی کاری شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته اند، پلنگ، شیر و خورشید، تیربار و گلوله های توپ به چشم می خورد. نمای داخلی نیز دارای نقوش صحنه تسخیر تهران در کودتای 1299 در نزدیکی دروازه و برج و باروهای تهران (احتمالاً دروازه قزوین)، نگاره تمام قد سربازان لژیون قزاق، مسلسل و نقوش فرشته پیروزی است که کم و بیش از حجاری های طاق بستان اقتباس شده است.

نمای داخلی سردر باغ ملی از خیابان ملل متحد

نمای بیرونی سردر باغ ملی از خیابان امام خمینی(ره)، که اکنون کامل بسته شده است

در محوطه میدان مشق، بناهای تاریخی دیگری وجود دارد، که  «موزه ملک» از جمله آنهاست؛ گنجینه ای که سکه ها و تمبرهای تاریخی، اشیاء تزیینی، تابلوهای نقاشی و نگارگری، قلمدان ها و آثار لاکی، خوش نویسی، اسناد تاریخی و نسخه های خطی را در خود جای داده است.

موزه ملک از روز یکشنبه، پنجم فروردین تا پایان روز پنج شنبه نهم فروردین 1403 از ساعت 10 تا ساعت 17 (روز سه شنبه هفتم فروردین از ساعت 10 تا ساعت 21) پذیرای بازدیدکنندگان است. براساس آنچه سایت این موزه اعلام کرده، بهای بلیت این مجموعه پنج هزار تومان است.

موزه ملک

پس از خروج از موزه ملک، ساختمانی زیبا و الهام گرفته از معماری تخت جمشید را خواهید دید. جایی که در گذشته «کاخ شهربانی» بوده، اما اکنون یکی از ساختمان های «وزارت امورخارجه» است و به دلیل کاربری اداری، بازدید از آن تنها به شکل پیرامونی امکان پذیر است.

کاخ شهربانی سابق

با ادامه مسیر به سمت شمال، حالا ساختمانی با معماری قدیمی که بخش هایی از آن به مدد داربست ها سرپا مانده است، به چشم می آید. در این لحظه شما در حال دیدن عمارت «قزاقخانه» هستید؛ عمارتی قاجاری که در محوطه میدان مشق به دستور مظفرالدین شاه ساخته شد و این روزها حال و روز خوشی ندارد.  

عمارت قزاقخانه 

با پایان بازدید از این بخش، در خیابان «ملل متحد» به سمت جنوب حرکت کنید و در تقاطع با خیابان «یارجانی» به سمت راست بروید تا این بار پس از گذر از نرده های بازرسی وزارت امور خارجه به یکی از مهم ترین موزه های ایران برسید.

حالا مقابل «موزه ملی ایران» قرار دارید، جایی که در سال 1316 خورشیدی توسط آندره گدار ـ معمار فرانسوی ـ با الهام از طاق کسرا طراحی شد و درحال حاضر بیشترین یافته های باستان شناسی حاصل از کاوش های علمی از دوران پارینه سنگی تا اسلامی در قالب دو موزه «ایران باستان» و «باستان شناسی و هنر اسلامی ایران» را به نمایش گذاشته است.

«موزه ایران باستان» شامل دو موزه «پیش ازتاریخ ایران» با آثاری از دوران پارینه سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد (از کهن ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش) و «موزه دوران تاریخی» با آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد (آغاز به کارگیری نگارش) تا پایان دوران ساسانی است. موزه «باستان شناسی و هنر اسلامی ایران» نیز آثاری از صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار را به نمایش گذاشته است.

موزه ملی ایران

بهای ورود به موزه ملی برای ایرانی ها 50 هزار تومان و برای غیرایرانی ها 400 هزار تومان است. این موزه در تعطیلات نوروز، روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 18 و روزهای پنجشنبه و جمعه از ساعت 9 تا 19:30 فعال است. (بلیت فروشی این موزه تا یک ساعت پیش از تعطیلی انجام می شود.) 

موزه ملی ایران

پس از دیدن موزه ملی، خیابان «یارجانی» را به سمت غرب ادامه دهید تا وارد خیابان «سی تیر» شوید و به مسیر خود در این خیابان به سمت شمال ادامه دهید تا به «کلیسای انجیلی حضرت پطرس» برسید. این کلیسا در دوره قاجار باغی بود که زمین آن را ناصرالدین شاه در اختیار گذاشت تا نخستین مدرسه آمریکایی ها در خیابان سی تیر ساخته شود، زمینی که علاوه بر مدرسه، کلیسا و مخزن آب منطقه هم در آن ساخته شد. این کلیسا، که معماری آن شبیه معماری کلیساهای اروپایی است، در حال حاضر بازدید عمومی ندارد و می توان به شکل پیرامونی آن را دید.

در ورودی کلیسای حضرت پطرس 

همچنان در خیابان سی تیر می توان به مسیر ادامه داد تا به کوچه «سیمی» رسید. در اواسط این کوچه درِ آبی رنگ «کنیسه حیّم»، متعلق به کلیمیان را می توان دید. بر اساس آنچه در صفحه مجازی این کنیسه آمده است «کنیسه حیّم در سال 1292 هجری خورشیدی ساخته شده است.» بازدید از این مکان با رزرو قبلی امکان پذیر است.

در ورودی کنیسه حیّم

کوچه «سیمی» را به سمت خیابان سی تیر برگردید و به مسیر خود تا «موزه آبگینه» ادامه دهید. عمارت قاجاری «قوام السلطنه» (نخست وزیر ایران در دوره قاجار و پهلوی) که این روزها با عنوان موزه آبگینه شناخته می شود، اواخر دوره قاجار ساخته شد و پس از فراز و نشیب های بسیار، سرانجام در سال 1355 به تملک فرح دیبا درآمد و بخش بیرونی آن به موزه تبدیل شد. این موزه که گنجینه ای نفیس از آثار شیشه ای و سفالی تاریخی را به نمایش گذاشته است، در تعطیلات نوروز از ساعت 9 تا 18 با پرداخت بهای بلیت 30 هزار تومان، پذیرای بازدیدکنندگان است. در نوروز مراسم نوروزگاه با اجرای برنامه های سرگرم کننده و پخش موسیقی و غرفه های نمایشگاه صنایع دستی استان تهران در حیاط این موزه دایر است.

محوطه موزه آبگینه و غرفه های فروش صنایع دستی

با ادامه مسیر در امتداد خیابان سی تیر از خیابان جمهوری گذر کنید تا وارد خیابان «میرزاکوچک خان» شوید. «کلیسای حضرت مریم»، که ساختمان آن مربوط به دوره پهلوی است، مقابل دیدگان شما قرار دارد. با ورود به محوطه کلیسا و طی مسافت بسیار کوتاهی به موزه «اسقف اعظم آرداک مانوکیان» می رسید. این مکان یک موزه مردم شناسی کامل از آثار ارمنی های مقیم تهران و شاید کل کشور است که در تعطیلات نوروز از ساعت 9 تا 17 با پرداخت بهای بلیت 10 هزار تومان امکان بازدید دارد. البته برای تهیه بلیت این موزه حتما باید پول نقد همراه داشته باشید.  

کلیسای حضرت مریم

پس از خروج از کلیسا، آخرین جاذبه گردشگری خیابان سی تیر را می بینید. «آتشکده آدریان» که محل عبادت زرتشتیان است. بر اساس آنچه در تابلو معرفی آن نوشته شده است از سال 1296 هجری خورشیدی با ایده «ارباب کیخسرو شاهرخ» ـ شخصیتی خوش نام در زمانه خود که در ساخت آرامگاه فردوسی نقش داشت ـ آغاز به کار کرده و این روزها بازدید از آن تنها با تور امکان پذیر است.

گشتی در پامنار؛ محله اعیانی طهران

نمای بیرونی و در ورودی آتشکده از خیابان سی تیر

نمای داخلی آتشکده آدریان

پایان خبر بهار جاودانه