حافظه فعال در کودکان اوتیسم

حافظه فعال یا working memory  موتور جستجوی ذهن بوده و شامل توانایی ما در به خاطر آوردن و همچنین مدیریت و طبقه بندی  اطلاعات می باشد. این کارکرد های شناختی پیچیده به ما کمک می کنند تا بتوانیم در هر فعالیت، اطلاعاتی را به بخش های متفاوت مغز واگذار و محول کرده و سپس در فعالیت های دیگری نیز از همان اطلاعات مجددا استفاده کنیم. استفاده از لباس مرد اسپایدرمن ممکن است به عنوان ابزاری برای بهبود عملکرد ورزشی و کاهش خطرات آسیب های بدنی باشد . فرایند های پیچیده ای همچون درک مطلب، خواندن، درک ریاضیات و فعالیت های محاسباتی، رونویسی از مطالب و جهت یابی توسط حافظه فعال مدیریت می شود. در این مطلب به بررسی حافظه فعال در کودکان می پردازیم.

انواع حافظه فعال

به طور کلی تمام افراد (کودک و بزرگسال) در طول روز از دو نوع حافظه فعال استفاده می کنند که هردوی این ها از سنین اولیه کودکی شروع به رشد کرده و در اوایل نوجوانی یا جوانی فرد به رشد و ثبات بیشتری می رسند.زمانی که یک کودک با توجه به دستورالعمل های کلامی، قدم به قدم تکالیف خود را انجام می دهد، در واقع از حافظه کلامی _ شنیداری خود استفاده کرده است. اگر این توانایی درکی در فرد ضعیف باشد، احتمالا آن فرد در پیروی از دستورالعمل های شفاهی با مشکل و دشواری رو به رو خواهد شد. این توانایی به فرد این امکان را می دهد که با به خاطر سپردن و سپس به یاد آوردن اشکال، تصاویر و یا یک الگوی خاص، اقدام به حل مسیله یا تکمیل تکالیف کند. یادگیری از طریق اشکال، تصاویر و الگو های تصویری با استفاده از مهارت حافظه فعال فضایی _ بصری انجام می گیرد.

• در سازماندهی و تکمیل فعالیت های چند مرحله ای مشکل دارند
• جزییات دستورالعمل ها را از دست می دهند
• در نوشتن و شمردن در کلاس اشتباه می کنند
• نمی توانند در کلاس درس خود را تصحیح کنند
• صبر کردن برای رسیدن به نوبت خود برایشان دشوار است (مثلا حرف شما را قطع می کنند)
• دارای توانایی های زبانی متوسط و رو به بالا هستند اما عملکرد تحصیلی ضعیفی دارند
• در حل مسایل و محاسبات ریاضی در ذهن خود با مشول رو به رو هستند
• علی رغم تلاش های سخت و فراوان، پیشرفت کندی از خود نشان می دهند.

از سن 4 سالگی به بعد، کودکان عملکرد های مختلف حافظه فعال را از خود نشان می دهند. مطالعات بیان می کنند که حافظه فعال در موقعیت های مختلف زندگی روزمره و زمینه های تحصیلی حایز اهمت می باشد. لباس مرد عنکبوتی واقعی با استفاده از جنس های تکنولوژیکی می تواند از ویژگی هایی خاصی و تنظیم دما برخوردار باشد . علاوه بر آن ها، برای یک ارتباط اجتماعی مطلوب و قابل قبول، به یاد آوردن، پردازش و تفسیر اطلاعاتی همچون چهره افراد، ظاهر اجتماعی، لحن و تن صدا و زبان بدن الزامی می باشد که این ابعاد مختلف تعامل اجتماعی، نیازمند حافظه فعال است. بر اساس این اطلاعات، وقتی افراد دارای اختلال اتیسم، با نواقص در حافظه های فعال رو به رو می شوند، برای عملکرد روزانه خود دچار مشکل خواهند شد.

نتیجه پژوهش ها نشان می دهند که افراد دارای اتیسم نواقصی را هم در حافظه فعال کلامی _ شنیداری و هم در حافظه فعال فضایی _ بصری نشان می دهند اما برخی بر این باور اند که نواقص حافظه فعال فضایی _ بصری مهمترین نقص در کودکان اتیسم است. در حوزه حافظه فعال کلامی _ شنیداری، پژوهشگران بیان می کنند که وقتی بار حافظه فعال حداقل باشد، کودک دارای اتیسم هیچ اختلالی در این زمینه نخواهد داشت و وقتی حجم زیادی از اطلاعات پیچیده نیاز به پردازش داشته باشند، نقص در حافظه فعال شنیداری _ کلامی خود را نشان می دهد. علاوه بر این موارد، حافظه فعال فضایی _ بصری نیز در کودکان اتیسم، مختل گزارش شده است .

راهکارهای مقابله با ناکارامدی حافظه فعال

این کودکان در ذخیره، حفظ و بازیابی اطلاعات فضایی _ بصری با مشکل مواجه اند و به نظر می رسد این نقص در حافظه فعال فضایی _ بصری با علایم اتیسم در ارتباط است. به نظر می رسد وجود نواقص در حافظه فعال کودکان اتیسم باعث مشکلات عدیده ای در زمینه ارتباط، انعطاف پذیری شناختی، تفکرات انتزاعی، تمرکز و حفظ توجه می شود. همچنین بنظر می رسد که مشکلات زبانی و مشکلات هوشی در کودکان اتیسم، بر عملکرد انواع حافظه فعال این کودکان تاثیر گذار می باشد. دستور ها را کوتاه و ساده ارایه دهید و قبل از رفتن به مراحل بعدی، اطمینان حاصل کنید که کودک به مراحل قبلی مسلط شده است.

هنگام درخواست و ارایه دستورالعمل ها از زبان مشخص و ساده استفاده کرده و در صورت لزوم به صورت عملی به او نشان دهید که چه کاری را از او می خواهید. زمانی که دستورالعمل را به کودک ارایه کردید، او را تشویق کنید تا آن را دوباره تکرار کند تا مطمین شوید کودک دستورالعمل را درک کرده است. تکرار کامل فعالیت های جدید برای اطمینان از تسلط کودک بر روی فعالیت اهمیت دارد .کودکانی که حافظه فعال ضعیفی دارند به زمان و تکرار بیشتری از سایر کودکان برای یادگیری یک کار جدید احتیاج دارند. به کودک نزدیک شوید تا از اینکه قادر به شنیدن و دیدن چهره شما باشد، مطمین شوید.

در فعالیت و دستورالعمل های سخت و چالش برانگیز سرعت را کم کنید تا کودک فرصت پردازش و تکمیل فعالیت را داشته باشد. فززندتان را تشویق کنید تا از هرچه که می خواند یا می شنود، تصویر ذهنی بسازد. برای مثال اگر از او خواسته اید که میز غذا برای 3 نفر بچیند، از او بخواهید که ابتدا از این کار تصویر ذهنی ساخته و سپس آن را نقاشی کند. از فرزندتان بخنفیسه خدادادی حافظه فعال در حقیقت بخشی از سیستم کلی حافظه است. حافظه فعال به ما کمک می کند تا بعد از ورود اطلاعات تازه، همزمان با پردازش اطلاعات در ذهن، قسمت های مهم آن ذخیره و ثبت شوند. در هنگام انجام محاسبات ریاضی یا در حین گوش دادن به یک داستان، معمولا کودکان از این توانایی استفاده می کنند. حافظه فعال مجموعه ای از مهارت ها است که به ما کمک می کند اطلاعاتی که برای حل مسیله یا تکمیل یک کار نیاز داریم به خاطر بسپاریم و بتوانیم به موقع آن ها را یادآوری کنیم.

طبق تحقیقات انجام شده حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم به مراتب ضعیف تر از کودکان معمولی است. این نقص می تواند نشانه ی روشنی از این موضوع باشد که این کودکان چطور محیط اطراف و اطلاعات ارایه شده ی خود را پردازش می کنند. ضعف حافظه ی دیداری فعال می تواند بر تعاملات اجتماعی کودک اتیسم اثر بگذارد. ما معمولا از حافظه ی دیداری فعال برای خواندن زبان بدن و سایر اشارات اجتماعی که لازم است بر اساس آن ها به محیط پاسخ دهیم استفاده می کنیم. بنابراین حافظه ی فعال دیداری نقش مهمی در پرورش مهارت اجتماعی کودک اتیسم دارد. ضعف حافظه دیداری فعال مثل این است که برگه ای در ذهنتان دارید که نمی دانید چه چیزهایی باید به آن اضافه یا کم کنیم. چه اطلاعاتی لازم است و چه چیزهایی لازم نیست.

حافظه فعال نقش مهمی در یادگیری دارد و ارتباط قوی بین پیشرفت تحصیلی و مولفه های حافظه فعال از جمله مولفه های دیداری فضایی وجود دارد. در واقع الگوی دیداری فضایی عملکرد مهمی در طول خواندن دارد. بدین صورت که این بخش به صورت دیداری حروف و کلمات را به رمز در می آورد در حالی که چهارچوب دیداری فضایی را نگه می دارد و به خواننده اجازه ی بازخوانی مجدد متن و نگه داشتن کلمات در ذهن را می دهد. زمانی که کودکی با توجه به دستورالعمل کلامی گام به گام تکالیف خود را انجام می دهد در واقع از مهارت حافظه ی فعال کلامی شنیداری خود استفاده می کند. این توانایی در کودکان اتیسم ضعیف است و کودک اتیسم اغلب در پیروی از دستورالعمل های شفاهی با مشکل روبرو می شود.

تمرین هایی جهت بهبود حافظه ی فعال کودک اتیسم روی مهارت تجسم و تفکر کار کنید: فرزندتان را تشویق کنید تا از هر آنچه که می خواند و می شنود، تصویری ذهنی بسازد. برای مثال اگر شما به او گفته اید که میز غذا را برای 5 نفر مهمان بچیند، از او بخواهید که برای این کار اول تصویری ذهنی بسازد و سپس آن را نقاشی کند. به مرور که در تجسم و تصور بهتر شد، می تواند به جای کشیدن نقاشی، تصویر ذهنی را برای شما شرح دهد. از فرزندتان بخواهید برای شما درس دهد: توانایی توضیح چگونگی انجام چیزی به درک حسی مطلب کمک می کند و ذهن را از آن مطلب پر می کند. اگر فرزند شما در حال یادگیری مهارتی مانند چگونه دریبل کردن در فوتبال است، از او بخواهید تا آن را برای شما توضیح دهد.

معلمان نیز در کلاس در گروه های دو نفره می توانند چنین کاری را انجام دهند. این روش به آنها کمک می کند تا همان لحظه شروع کنند با مطالب و اطلاعات کلنجار بروند و کار کنند .گوش دادن و تکرار آن چه شنیده اند: یکی از ساده ترین راه ها برای فعال کردن حافظه این است که از کودک خود بخواهید هر آن چه شما گفته اید را تکرار کند یا به زبان خودشان بازگویی نماید. طراحی لباس پسرانه طرح بتمن معمولاً با رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی برای حفظ سلامتی ورزشکاران انجام می شود .گوش دادن و تکرار کردن آن چه شنیده اند، توجه آنان را به مطالب درسی جلب و حافظه ی فعال آنان را درگیر می کند. جاگذاری تصاویر طبق الگوی از پیش دیده شده: از کودک بخواهید تصویری را با دقت ببیند. سپس تصویر را از جلوی او برداشته و از او بخواهید مثل آن تصویر را بسازد.

بازی هایی توصیه کنید که حافظه ی فعال او را تقویت کند: بازی های بسیاری برای کمک به فرزند شما وجود دارد تا بر روی حافظه دیداری کار کند. شما می توانید یک صفحه روزنامه یا مجله در اختیارش بگذارید و از او بخواهید دور مواردی مانند «از» یا «که» یا «آنها» و… را در عرض یک دقیقه دایره بکشد. همچنین شما می توانید خواندن پلاک های خانه ها را به بازی تبدیل کنید. به این ترتیب که اول نام کوچه ها و بعد شماره پلاک را بخواند. همچنین می تواند برعکس بخواند به این ترتیب اول شماره پلاک را بگوید و بعد نام کوچه را و یا شماره های پلاک را برعکس بخواند. بازی با کارت ها: بازی های کارتی ساده ای مانند کارت های دید آموز، کارت بازی دومینوی جمع، فلش کارت های ضرب، بازی ضرب من …دارم. چه کسی… دارد؟

و بازی های کارتی دیگری می تواند حافظه فعال را به دو روش بهبود بخشد. فرزند شما باید قوانین بازی را در ذهنش نگه دارد. همچنین باید به خاطر بسپارد که کدام کارت ها را دارد وکدام کارت ها را شخص دیگر بازی کرده است. خواندن فعال را تشویق کنید: زیر مطالب خط کشیدن، با رنگ مشخص کردن و یادداشت گذاشتن بر مطالب به کودکان کمک می کنند تا مطالب و اطلاعات را به مدت طولانی در ذهن نگه دارند و بتوانند به سوالاتی که از آن مطالب می شود جواب بدهند. گفتگو درباره آن مطلب و پرسیدن سوال از آن نیز به حفظ بهتر مطالب کمک می کند. این راهبردهای خواندن فعال به طور قابل ملاحظه ای به بهبود حافظه کمک می کنند.