خلاصه کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی ( نویسنده دیوید اچ. بارلو )

کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی اثر دیوید اچ. بارلو، منبعی کم نظیر در درک و درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) از طریق رویکرد رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) است. این کتاب راهنمایی جامع برای متخصصان سلامت روان، دانشجویان و هر کسی است که به دنبال فهم عمیق این اختلال و راهکارهای درمانی مؤثر آن است.

اختلال شخصیت مرزی، پدیده ای پیچیده و چالش برانگیز در حوزه سلامت روان است که زندگی افراد بسیاری را تحت تأثیر قرار می دهد. نوسانات شدید خلقی، مشکلات در روابط بین فردی، ترس از رها شدن و رفتارهای تکانشی، تنها بخشی از دشواری هایی است که افراد مبتلا به این اختلال با آن ها دست و پنجه نرم می کنند. در میان رویکردهای درمانی متعدد، رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به عنوان یکی از مؤثرترین و جامع ترین روش ها، بارها اثربخشی خود را به اثبات رسانده است. در این میان، کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی نوشته دیوید اچ. بارلو، یک اثر شاخص و مرجع به شمار می آید. این کتاب نه تنها به تشریح دقیق اصول و تکنیک های DBT می پردازد، بلکه با رویکردی تحلیلی و کاربردی، مسیر درمان را برای درمانگران هموار می سازد. در واقع، این اثر به خواننده امکان می دهد تا به عمق فلسفه DBT، مدل های نظری بارلو و استراتژی های عملی درمان نفوذ کند و از آن در مسیر حرفه ای یا شخصی خود بهره مند شود.

معرفی نویسنده: دیوید اچ. بارلو و جایگاه او

دیوید اچ. بارلو، نامی آشنا و وزین در دنیای روانشناسی بالینی است. او یکی از برجسته ترین محققان و بالین گران در حوزه اختلالات اضطرابی و خلقی به شمار می رود که رویکردها و پروتکل های درمانی بسیاری را توسعه داده و به جهانیان معرفی کرده است. بارلو استاد روانشناسی و روانپزشکی و مدیر مرکز اضطراب و اختلالات مرتبط در دانشگاه بوستون است. شهرت او عمدتاً به دلیل پژوهش های گسترده و عمیقش در زمینه ماهیت، ارزیابی و درمان اختلالات روانی، به ویژه اضطراب، وحشت زدگی و افسردگی است.

کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی یکی از فصول کلیدی مجموعه معتبر و پرکاربرد «Clinical Handbook of Psychological Disorders: A Step-by-Step Treatment Manual» است که تحت نظارت و ویرایش خود بارلو منتشر شده است. این مجموعه به عنوان یک منبع مرجع برای درمانگران و دانشجویان شناخته می شود و هر فصل آن به یکی از اختلالات روانی رایج و روش درمانی مبتنی بر شواهد برای آن اختصاص دارد. جایگاه بارلو در این کتاب صرفاً یک نویسنده نیست؛ بلکه او به عنوان یک معمار فکری در تدوین و ارائه پروتکل های درمانی استاندارد و اثربخش عمل کرده است. نگاه جامع و علمی او به درمان های روانشناختی، این کتاب را به اثری قابل اعتماد و ضروری در کتابخانه هر متخصص سلامت روان تبدیل کرده است. این اثر نمادی از تخصص عمیق و تجربه بالینی بارلو است که به شکلی منسجم و عملی ارائه شده است و خواننده را در فهم پیچیدگی های اختلال شخصیت مرزی و راه های غلبه بر آن همراهی می کند.

چرا این کتاب؟ مخاطبان اصلی کتاب بارلو

این کتاب به دلایل متعددی، جایگاهی ویژه در میان منابع حوزه روانشناسی و روان درمانی دارد. رویکرد منحصر به فرد بارلو در ارائه و تبیین رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) آن را از سایر منابع متمایز می کند. این اثر نه تنها به اصول نظری می پردازد، بلکه با ارائه راهکارهای عملی و نمونه های موردی، کاربردپذیری آن را به سطحی بالاتر می برد.

مخاطبان اصلی این کتاب طیف وسیعی از افراد را شامل می شوند که هر یک به دلیلی خاص به سراغ آن می آیند:

• دانشجویان روانشناسی، روانپزشکی و مشاوره: این کتاب برای دانشجویانی که به دنبال درک عمیق رفتار درمانی دیالکتیکی و کاربرد آن در اختلال شخصیت مرزی هستند، یک منبع درسی ارزشمند است. آن ها می توانند مفاهیم پیچیده را به شکلی ساختاریافته و قابل فهم بیاموزند.
• درمانگران و متخصصان سلامت روان: برای روانشناسان، روانپزشکان و مشاورانی که در حوزه اختلال شخصیت مرزی فعالیت می کنند، این کتاب به عنوان یک راهنمای عملی برای بازآموزی، مرور تکنیک ها و ارتقای مهارت های درمانی شان عمل می کند. این اثر به آن ها کمک می کند تا رویکرد درمانی خود را بر اساس آخرین یافته های علمی و تجربی بارلو بهینه کنند.
• پژوهشگران و آکادمیسین ها: محققان می توانند از این کتاب برای دسترسی سریع به چکیده نظریات، مدل ها و یافته های مرتبط با DBT و BPD بهره برداری کنند و آن را به عنوان یک نقطه شروع برای مطالعات عمیق تر و طراحی پژوهش های جدید در نظر بگیرند.
• افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی و خانواده هایشان: اگرچه این کتاب عمدتاً برای متخصصان نوشته شده، اما اطلاعات جامع آن می تواند برای افرادی که با BPD درگیر هستند یا اعضای خانواده شان، بسیار روشنگر باشد. این کتاب به آن ها کمک می کند تا بیماری خود را بهتر بشناسند، مکانیسم های درمانی را درک کنند و در مسیر بهبود، آگاهانه تر گام بردارند. البته، مطالعه آن برای این گروه باید با راهنمایی و مشاوره یک متخصص همراه باشد.

آنچه رویکرد بارلو را منحصر به فرد می سازد، دقت علمی، جامعیت محتوا و تأکید بر کاربرد عملی است. این کتاب فراتر از یک معرفی صرف، به عمق مکانیزم های DBT نفوذ کرده و بینش هایی عمیق را به خواننده ارائه می دهد.

درک اختلال شخصیت مرزی (BPD) از منظر بارلو

اختلال شخصیت مرزی (BPD) از دیدگاه دیوید اچ. بارلو، حالتی پیچیده و چندوجهی است که با ویژگی های اصلی همچون بی ثباتی هیجانی، تکانشگری، نوسانات شدید در خلق و خو، روابط بین فردی آشفته و تصویر ذهنی ناپایدار از خود مشخص می شود. بارلو با نگاهی جامع، به معیارهای تشخیصی BPD می پردازد که در نظام های طبقه بندی روانپزشکی (مانند DSM) مطرح شده اند، اما در عین حال، لایه های عمیق تری از این اختلال را روشن می سازد. او تأکید دارد که BPD تنها مجموعه ای از علائم نیست، بلکه یک الگوی پایدار از تجارب درونی و رفتارهای بیرونی است که در حوزه های مختلف زندگی فرد اختلال ایجاد می کند.

نظریه زیستی-اجتماعی (Biosocial Theory) به عنوان مدل اصلی

بارلو، همانند مارشا لینهان (بنیان گذار DBT)، نظریه زیستی-اجتماعی را به عنوان مدل اصلی برای فهم BPD معرفی می کند. این نظریه بر این باور است که اختلال شخصیت مرزی حاصل تعامل پیچیده و متقابل دو عامل اساسی است: آسیب پذیری زیستی (Biological Vulnerability) و محیط های ابطال کننده (Invalidating Environments).

بی نظمی عاطفی (Emotion Dysregulation)

ستون فقرات نظریه زیستی-اجتماعی، مفهوم «بی نظمی عاطفی» است. بارلو توضیح می دهد که افراد مبتلا به BPD دارای یک آسیب پذیری زیستی ذاتی هستند که باعث می شود:

• به سرعت به محرک های هیجانی واکنش نشان دهند: آستانه تحریک پذیری هیجانی آن ها پایین تر از افراد عادی است.
• هیجانات را با شدت بیشتری تجربه کنند: احساساتشان، چه مثبت و چه منفی، بسیار قوی تر از حد معمول است.
• برای بازگشت به حالت پایه پس از تجربه هیجانی شدید، زمان بیشتری نیاز داشته باشند: پس از یک واکنش هیجانی، مدت طولانی تری در آن حالت باقی می مانند.

این ویژگی ها منجر به تجربه ای دائمی از طوفان های هیجانی درونی می شود که کنترل آن ها برای فرد بسیار دشوار است. این ناتوانی در مدیریت و تنظیم هیجانات، هسته اصلی مشکلات مشاهده شده در BPD را تشکیل می دهد.

محیط های ابطال کننده (Invalidating Environments)

عامل دوم در نظریه زیستی-اجتماعی، «محیط های ابطال کننده» هستند. بارلو تشریح می کند که چگونه محیطی که به طور مداوم تجربیات درونی فرد (افکار، احساسات، نیازها) را نادیده می گیرد، تحقیر می کند یا بی اهمیت جلوه می دهد، می تواند در شکل گیری و پایداری BPD نقش اساسی ایفا کند. در چنین محیطی:

• به فرد گفته می شود که احساساتش نامعتبر، ناموجه یا افراطی است.
• تلاش های او برای ابراز نیازها یا مشکلاتش نادیده گرفته می شود یا با تنبیه مواجه می شود.
• به او آموزش داده نمی شود که چگونه هیجانات خود را شناسایی، نام گذاری یا مدیریت کند.

این تعامل میان آسیب پذیری زیستی و محیط ابطال کننده، منجر به توسعه رفتارهای ناکارآمد می شود؛ رفتارهایی که فرد برای کنترل هیجانات شدید خود یا جلب توجه و اعتباربخشی به کار می گیرد، اما اغلب به نتایج عکس و آسیب زننده منجر می شوند. بارلو با این مدل، تصویری شفاف از ریشه های BPD ارائه می دهد و زمینه را برای مداخلات درمانی مؤثر DBT فراهم می کند که بر پذیرش تجربیات درونی و در عین حال، ایجاد تغییرات لازم در رفتار و محیط تأکید دارد.

اساس فلسفی رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) در کتاب بارلو

رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) بیش از یک مجموعه تکنیک، یک چارچوب فلسفی قدرتمند است که بر پایه مفهوم دیالکتیک بنا شده است. دیوید اچ. بارلو در کتاب خود به این اساس فلسفی عمیقاً می پردازد و آن را نه تنها یک جهان بینی، بلکه روشی برای ترغیب و اقناع در فرایند درمان توصیف می کند.

مفهوم دیالکتیک

دیالکتیک، در ساده ترین تعریف، به معنای تعادل بین دو قطب متضاد یا به ظاهر متناقض است. در DBT، این مفهوم به شکلی محوری به کار گرفته می شود تا بیمار و درمانگر بتوانند همزمان هم واقعیت موجود (پذیرش) و هم نیاز به تغییر را درک و به کار گیرند. بارلو تشریح می کند که چگونه این توازن برای افرادی که با BPD دست و پنجه نرم می کنند، حیاتی است.

• دیالکتیک به مثابه جهان بینی (توازن بین پذیرش و تغییر):

  از منظر جهان بینی، دیالکتیک به این معناست که در هر لحظه، واقعیت شامل تضادهایی است که هر دو سوی آن ها می تواند به طور همزمان درست باشد. برای فرد مبتلا به BPD، این بدان معناست که او می تواند همزمان هم درک کند که در حال حاضر تمام تلاش خود را می کند (پذیرش) و هم باید برای تغییر و بهبود تلاش کند (تغییر). این رویکرد به کاهش شرم، خودسرزنش گری و احساس درماندگی کمک می کند، زیرا به فرد این امکان را می دهد که با وضعیت کنونی خود مهربان باشد و در عین حال به آینده ای بهتر امیدوار باشد.

• دیالکتیک به عنوان روش ترغیب و اقناع در فرایند درمان:

  بارلو توضیح می دهد که درمانگر DBT از دیالکتیک به عنوان ابزاری برای هدایت درمانجو استفاده می کند. این شامل کمک به فرد برای دیدن نقاط قوت خود در کنار چالش ها، و پذیرش محدودیت ها در کنار توانایی های بالقوه برای رشد است. درمانگر ممکن است به طور عمدی به جنبه های متناقض یک وضعیت اشاره کند تا به درمانجو کمک کند از تفکر سیاه و سفید (قطبی سازی) خارج شود و دیدگاهی متعادل تر را بپذیرد. این روش به خصوص در مواجهه با مقاومت و سرسختی در درمان مؤثر است.

معماهای دیالکتیکی (Dialectical Dilemmas) در BPD

بارلو به طور خاص به معماهای دیالکتیکی اشاره می کند که در BPD رایج هستند. این معماها تضادهای درونی ای هستند که فرد مبتلا به BPD به طور مداوم با آن ها مواجه است و درک آن ها برای درمانگر ضروری است. از جمله این معماها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب پذیری هیجانی/خود بی اعتباری:

  اینجا، فرد همزمان بسیار حساس و آسیب پذیر در برابر هیجانات است، اما در عین حال خودش را به دلیل این حساسیت ها سرزنش و بی ارزش می شمارد. درمانگر باید این دو جنبه را همزمان اعتباربخشی کند: درست است که تو خیلی درد می کشی و این طبیعی است، و در عین حال باید بیاموزی که چگونه با این درد به شیوه ای مؤثر کنار بیایی.

• بی تفاوتی فعال/شایستگی ظاهری:

  فرد ممکن است از بیرون بسیار توانمند و مستقل به نظر برسد، اما در درون، احساس بی کفایتی و درماندگی شدید داشته باشد. چالش اینجاست که همزمان با توانایی های ظاهری فرد اعتباربخشی شود و در عین حال، به رنج درونی او توجه و برای حل آن تلاش شود.

• بحران بی وقفه/عزاداری ممنوع شده:

  زندگی فرد مبتلا به BPD ممکن است مملو از بحران های پشت سر هم باشد، اما به او اجازه داده نمی شود که برای تروماها و رنج های گذشته اش عزاداری کند یا درد خود را به رسمیت بشناسد. درمانگر باید هم به حل بحران های فعلی بپردازد و هم فضای امنی برای پردازش دردهای گذشته فراهم کند.

درک این معماهای دیالکتیکی به درمانگران کمک می کند تا موضع گیری درمانی خود را تنظیم کنند و بین پذیرش رنج درمانجو و تشویق او به تغییر، تعادلی ظریف ایجاد کنند. این اساس فلسفی، DBT را به رویکردی انسانی و عمیق برای درمان BPD تبدیل کرده است.

مراحل و اهداف درمان در DBT (مدل بارلو)

دیوید اچ. بارلو در کتاب خود، چهار مرحله اصلی درمان رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) را با دقت و جزئیات شرح می دهد. این مراحل به شکلی تدریجی و سلسله مراتبی طراحی شده اند تا نیازهای پیچیده افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) را برطرف کنند. هر مرحله اهداف مشخصی دارد و بر پایه ریزی موفقیت در مراحل بعدی استوار است.

مرحله ۱: تثبیت (Stabilization)

این مرحله ابتدایی و حیاتی ترین بخش درمان است. هدف اصلی در مرحله اول، کنترل رفتارهای خطرناک و مختل کننده زندگی است که معمولاً به دلیل بی نظمی شدید هیجانی بروز می کنند. در این مرحله، تمرکز بر کاهش و حذف رفتارهایی است که می توانند منجر به آسیب جدی شوند:

• کاهش رفتارهای خودآسیب رسان: مانند بریدن، سوزاندن یا هرگونه آسیب رساندن عمدی به خود.
• کاهش رفتارهای خودکشی: شامل افکار خودکشی، برنامه ریزی برای خودکشی و اقدام به خودکشی.
• کاهش رفتارهای مختل کننده درمان: رفتارهایی مانند عدم حضور در جلسات، دیر آمدن، یا رفتارهایی که مانع از پیشرفت درمان می شوند.
• کاهش رفتارهای مختل کننده کیفیت زندگی: مانند سوءمصرف مواد، رفتارهای پرخطر جنسی، یا رفتارهای خشونت آمیز که زندگی فرد را به خطر می اندازند.

در این مرحله، مهارت های ذهن آگاهی و تحمل پریشانی به سرعت آموزش داده می شوند تا فرد بتواند در لحظات بحرانی، بدون متوسل شدن به رفتارهای آسیب رسان، تاب آوری خود را افزایش دهد. هدف این است که زندگی فرد از حالت جهنم به مبنای قابل تحمل تبدیل شود.

مرحله ۲: کاهش پریشانی پس از سانحه (Reducing Post-Traumatic Stress)

پس از تثبیت و کنترل رفتارهای خودآسیب رسان، درمان وارد مرحله ای عمیق تر می شود. بسیاری از افراد مبتلا به BPD، سابقه تروماهای جدی (مانند سوءاستفاده جنسی، جسمی یا عاطفی) در گذشته خود دارند. در این مرحله، تمرکز بر پردازش و کاهش پریشانی های ناشی از این تجربیات تروماتیک است:

• پرداختن به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD).
• کمک به فرد برای تجربه و ادغام خاطرات تروماتیک به شیوه ای امن و مؤثر.
• کاهش اجتناب از خاطرات و احساسات مرتبط با تروما.

هدف این است که زندگی فرد از ناراحتی آرام به آرامش کامل تغییر یابد و زخم های عاطفی گذشته بهبود یابند.

مرحله ۳: حل مشکلات زندگی و افزایش احترام به خود (Resolving Problems of Living and Increasing Self-Respect)

زمانی که فرد در کنترل رفتارهای پرخطر و پردازش تروما پیشرفت می کند، وارد مرحله سوم می شود. در این مرحله، هدف این است که به فرد کمک شود تا زندگی معنادار و رضایت بخش تری بسازد. این شامل:

• پرداختن به مسائل روزمره زندگی: مانند مشکلات شغلی، تحصیلی، روابط بین فردی یا سلامت جسمانی.
• افزایش احترام به خود و خودارزشمندی: کمک به فرد برای توسعه تصویری مثبت تر و واقع بینانه تر از خود.
• یادگیری مهارت های جدید برای دستیابی به اهداف زندگی.
• افزایش توانایی فرد برای تجربه شادی و رضایت.

در این مرحله، مهارت های تنظیم هیجان و اثربخشی بین فردی بیش از پیش تقویت می شوند تا فرد بتواند روابط سالم تری برقرار کرده و در زندگی خود فعالانه عمل کند. هدف این است که زندگی فرد از نارضایتی به رضایت و شادی تغییر کند.

مرحله ۴: دستیابی به ظرفیت آزادی و رضایت پایدار (Achieving Capacity for Freedom and Sustained Contentment)

این مرحله نهایی و پیشرفته ترین بخش درمان است که در آن هدف فراتر از صرفاً کاهش علائم است. در مرحله چهارم، تمرکز بر دستیابی به ظرفیتی پایدار برای شادی، آزادی درونی و رضایت از زندگی است. این شامل:

• گسترش آگاهی و معنویت (لزوماً به معنای مذهبی نیست).
• یادگیری چگونگی تجربه و افزایش هیجانات مثبت.
• کمک به فرد برای ایجاد یک زندگی سرشار از هدف و معنا.
• حفظ پیشرفت های حاصل شده و آمادگی برای چالش های آینده.

در این مرحله، فرد به سطحی از خودآگاهی و مهارت دست یافته است که می تواند به طور مستقل با چالش ها کنار بیاید و زندگی کاملی را تجربه کند. هدف این است که زندگی از ناتمامی به احساس تکمیل و ارتباط با یک کل بزرگتر برسد.

این ساختار چهار مرحله ای به درمانگران کمک می کند تا برنامه ریزی درمانی را به شکلی منطقی و هدفمند پیش ببرند و به بیماران نیز چشم اندازی روشن از مسیر بهبود ارائه می دهد. هر مرحله بر پایه مهارت های کسب شده در مرحله قبل بنا شده و به تدریج فرد را به سمت یک زندگی کامل تر و پایدارتر هدایت می کند.

مولفه های اصلی درمان در DBT (بر اساس کتاب بارلو)

رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به عنوان یک رویکرد درمانی جامع، تنها به جلسات گفتاردرمانی محدود نمی شود؛ بلکه از چندین مولفه اصلی و به هم پیوسته تشکیل شده است که هر یک نقش مکمل و حیاتی در فرایند بهبود ایفا می کنند. دیوید اچ. بارلو در کتاب خود، به دقت این مولفه ها را تشریح می کند و بر اهمیت هماهنگی آن ها برای دستیابی به نتایج مطلوب تأکید می ورزد.

درمان فردی (Individual Therapy)

جلسات درمان فردی هسته اصلی DBT را تشکیل می دهند. در این جلسات، که معمولاً به صورت هفتگی برگزار می شوند، درمانگر و درمانجو بر روی حل مشکلات خاصی که در طول هفته برای درمانجو پیش آمده، تمرکز می کنند. بارلو توضیح می دهد که درمان فردی در DBT دارای ویژگی های منحصر به فردی است:

• نقش درمانگر: درمانگر در نقش یک مربی، راهنما و حامی ظاهر می شود. او با درمانجو همدلی می کند، اما در عین حال، به چالش کشیدن رفتارهای ناکارآمد و تشویق به تغییر نیز می پردازد.
• ساختار جلسات: جلسات ساختاریافته هستند و اغلب با بررسی کارت های ثبت مهارت (Skill Cards) و نمودارهای زنجیره ای (Chain Analyses) آغاز می شوند که درمانجو در طول هفته تکمیل کرده است. این ابزارها به شناسایی دقیق الگوهای رفتاری و هیجانی کمک می کنند.
• محتوا: تمرکز بر hierarchical agenda (اولویت بندی سلسله مراتبی مشکلات) است. رفتارهای خودکشی و خودآسیب رسان، رفتارهای مختل کننده درمان، رفتارهای مختل کننده کیفیت زندگی و سپس مهارت آموزی، به ترتیب اولویت بررسی می شوند.

این جلسات فردی، فضایی امن برای پردازش هیجانات، حل مشکلات و تعمیم مهارت های آموخته شده فراهم می کنند.

گروه آموزش مهارت ها (Skills Training Group)

گروه آموزش مهارت ها، یکی دیگر از مولفه های حیاتی DBT است. این گروه ها معمولاً به صورت هفتگی و با حضور یک یا دو درمانگر آموزش دیده برگزار می شوند و در آن ها مهارت های محوری DBT (ذهن آگاهی، تحمل پریشانی، تنظیم هیجان و اثربخشی بین فردی) به صورت مستقیم آموزش داده می شوند. بارلو بر اهمیت این گروه ها تأکید می کند، زیرا:

• مهارت ها به صورت ساختاریافته و سیستماتیک آموزش داده می شوند.
• فرصتی برای تمرین و تعمیم مهارت ها در یک محیط حمایتی و گروهی فراهم می شود.
• اعضای گروه می توانند از تجربیات و بازخوردهای یکدیگر بهره مند شوند.

این گروه ها مکانی برای یادگیری فعال هستند و به افراد کمک می کنند تا ابزارهای لازم برای مدیریت زندگی خود را کسب کنند.

مشاوره تلفنی (Phone Coaching)

مشاوره تلفنی یکی از ویژگی های منحصر به فرد و بسیار مؤثر DBT است. بارلو توضیح می دهد که این مولفه به درمانجو امکان می دهد تا در لحظات بحرانی (بین جلسات درمانی)، با درمانگر خود تماس بگیرد و راهنمایی دریافت کند. هدف اصلی مشاوره تلفنی:

• تعمیم مهارت ها: کمک به درمانجو برای استفاده از مهارت هایی که در جلسات آموخته است، در موقعیت های واقعی زندگی.
• جلوگیری از رفتارهای آسیب رسان: ارائه حمایت فوری برای پیشگیری از اقدام به خودکشی، خودآسیب رسانی یا سایر رفتارهای پرخطر.
• تقویت رابطه درمانی: نشان دادن در دسترس بودن و حمایت درمانگر.

این دسترسی در لحظات دشوار، حس امنیت را در درمانجو تقویت کرده و به او کمک می کند تا از بحران ها با استفاده از مهارت های آموخته شده عبور کند.

تیم رایزنان (Consultation Team) برای درمانگران

آخرین، اما نه کم اهمیت ترین مولفه، تیم رایزنان است. بارلو تأکید می کند که DBT یک درمان بسیار چالش برانگیز برای درمانگران است، زیرا آن ها با مراجعانی سروکار دارند که اغلب رفتارهای پیچیده و دشواری از خود نشان می دهند. تیم رایزنان گروهی از درمانگران DBT است که به طور منظم با یکدیگر ملاقات می کنند تا:

• به یکدیگر حمایت و مشاوره بدهند.
• از سوختگی شغلی (Burnout) جلوگیری کنند.
• از چسبندگی به اصول DBT اطمینان حاصل کنند.
• راهکارهایی برای مشکلات چالش برانگیز درمانی پیدا کنند.

این تیم تضمین می کند که درمانگران از حمایت لازم برخوردارند و می توانند به طور مؤثر و با ثبات هیجانی به درمان بیماران خود ادامه دهند. این چهار مولفه در کنار هم، یک ساختار درمانی جامع و قدرتمند را ایجاد می کنند که برای مقابله با پیچیدگی های اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است.

مولفه های اصلی رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) — درمان فردی، گروه آموزش مهارت ها، مشاوره تلفنی و تیم رایزنان — همچون قطعات یک پازل بزرگ، در کنار هم قرار می گیرند تا به افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک کنند تا نه تنها با چالش هایشان مقابله کنند، بلکه زندگی معنادار و رضایت بخشی را بسازند.

مهارت های محوری DBT (بر اساس آموزش های بارلو)

قلب رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) مجموعه ای از مهارت های عملی است که به افراد آموزش داده می شود تا بتوانند با بی نظمی عاطفی، روابط آشفته و رفتارهای تکانشی خود کنار بیایند. دیوید اچ. بارلو در کتاب خود به تفصیل چهار گروه از این مهارت های محوری را شرح می دهد که برای توانمندسازی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) ضروری هستند.

ذهن آگاهی (Mindfulness)

ذهن آگاهی، اولین و بنیادی ترین مهارت در DBT است. این مهارت به فرد کمک می کند تا در لحظه حال حضور داشته باشد و تجربیات خود را بدون قضاوت مشاهده کند. بارلو توضیح می دهد که ذهن آگاهی پایه و اساس تمامی مهارت های دیگر است، زیرا بدون آگاهی از آنچه در درون و اطرافمان می گذرد، نمی توانیم به طور مؤثر عمل کنیم.

• چه (What) مهارت های ذهن آگاهی:
  • مشاهده (Observe): صرفاً توجه کردن به آنچه در درون و بیرون رخ می دهد، بدون تفسیر یا قضاوت.
  • توصیف (Describe): بیان کلامی آنچه مشاهده شده، با استفاده از حقایق و بدون اضافه کردن نظرات شخصی.
  • شرکت کردن (Participate): غرق شدن کامل در هر کاری که انجام می دهیم، با تمرکز و توجه کامل.
• چگونه (How) مهارت های ذهن آگاهی:
  • بدون قضاوت (Non-judgmentally): دیدن و توصیف واقعیت بدون برچسب زدن خوب یا بد.
  • متمرکز بر یک چیز (One-mindfully): در هر لحظه، فقط بر یک فعالیت یا تجربه تمرکز کردن.
  • مؤثر (Effectively): انجام کاری که در موقعیت فعلی، بهترین نتیجه را می دهد، حتی اگر کاملاً باب میل نباشد.

تمرینات کلیدی برای حضور در لحظه شامل مراقبه های تنفسی، اسکن بدن و تمرکز بر فعالیت های روزمره با آگاهی کامل است. این مهارت به کاهش نشخوار فکری و افزایش پذیرش خود کمک می کند.

تحمل پریشانی (Distress Tolerance)

این مهارت به افراد کمک می کند تا موقعیت های پریشان کننده یا بحرانی را بدون بدتر کردن اوضاع یا متوسل شدن به رفتارهای خودآسیب رسان، تاب بیاورند. بارلو تأکید می کند که هدف این مهارت، تغییر پریشانی نیست، بلکه یادگیری نحوه بقا و گذر از آن است.

• مهارت های بقا در بحران (Crisis Survival Skills):
  • توقف (STOP): مکث کردن و فکر کردن قبل از واکنش تکانشی.
  • توجه (TIPP): استفاده از تکنیک های فیزیولوژیکی برای کاهش فوری برانگیختگی (مانند تنفس عمیق، غوطه ور کردن صورت در آب سرد).
  • آرام سازی (Distract): منحرف کردن توجه از منبع پریشانی با فعالیت های مثبت و سازنده.
  • بهبود لحظه ای (Self-Soothe): آرام کردن خود از طریق حواس پنج گانه (مانند گوش دادن به موسیقی، نوشیدن چای گرم).
  • مزایا و معایب (Pros and Cons): ارزیابی پیامدهای کوتاه مدت و بلندمدت رفتارهای تکانشی در زمان بحران.
• پذیرش رادیکال (Radical Acceptance):

  این مفهوم به معنای پذیرش کامل و بدون قید و شرط واقعیت همانطور که هست، بدون تلاش برای تغییر آن، است. این پذیرش به معنای تأیید یا دوست داشتن وضعیت نیست، بلکه به معنای شناخت و رها کردن مبارزه با آنچه نمی توان تغییر داد، است. این مهارت به کاهش رنج و افزایش توانایی فرد برای حرکت رو به جلو کمک می کند.

تنظیم هیجان (Emotion Regulation)

این گروه از مهارت ها به افراد کمک می کنند تا هیجانات خود را درک، شناسایی و مدیریت کنند تا کمتر تحت تأثیر نوسانات خلقی شدید قرار بگیرند. بارلو به این مهارت به عنوان راهی برای کاهش آسیب پذیری هیجانی اشاره می کند.

• شناسایی و نام گذاری هیجانات: توانایی تشخیص دقیق هیجانات مختلف (مانند خشم، غم، ترس، شادی) و تفاوت آن ها.
• کاهش آسیب پذیری هیجانی (ABC PLEAS):
  • انباشت هیجانات مثبت (Accumulate Positive Emotions): انجام فعالیت هایی که لذت و احساس موفقیت را افزایش می دهند.
  • ساختن مهارت ها (Build Mastery): انجام کارهایی که حس توانمندی و شایستگی را بالا می برند.
  • مقابله با هیجانات منفی (Cope Ahead of Time): پیش بینی موقعیت های دشوار و برنامه ریزی برای مقابله با آن ها.
  • درمان بیماری های جسمی (Treat Physical Illness): توجه به سلامت جسمانی که بر سلامت روان تأثیر دارد.
  • تغذیه سالم (Eat Healthily): رعایت رژیم غذایی مناسب.
  • اجتناب از مواد تغییردهنده خلق (Avoid Mood-Altering Drugs): دوری از مواد مخدر و الکل.
  • خواب کافی (Sleep): رعایت الگوهای خواب منظم.
  • ورزش (Exercise): فعالیت بدنی منظم.
• کاهش اعمال ثانویه هیجان (Changing Emotion Action Urges): یادگیری نحوه تغییر واکنش های رفتاری به هیجانات شدید.

اثربخشی بین فردی (Interpersonal Effectiveness)

این مهارت ها بر بهبود کیفیت روابط و دستیابی به اهداف در تعاملات با دیگران تمرکز دارند، در حالی که احترام به خود و احترام به دیگران نیز حفظ شود. بارلو توضیح می دهد که افراد مبتلا به BPD اغلب در حفظ روابط پایدار و مؤثر مشکل دارند.

• چگونه روابط را حفظ کنیم (DEAR MAN): یک تکنیک برای درخواست ها و رد کردن ها:
  • توصیف (Describe): وضعیت را به صورت عینی توصیف کنید.
  • ابراز (Express): احساسات خود را بیان کنید.
  • تأیید (Assert): درخواست خود را به روشنی بیان کنید.
  • تقویت (Reinforce): مزایای برآورده شدن درخواست را بیان کنید.
  • ذهن آگاهی (Mindful): در طول مکالمه روی هدف خود متمرکز بمانید.
  • ظاهری با اعتماد به نفس (Appear Confident): با اعتماد به نفس صحبت کنید.
  • مذاکره (Negotiate): برای رسیدن به یک راه حل مشترک، حاضر به مذاکره باشید.
• نحوه گفتن نه و درخواست مؤثر: یادگیری قاطعیت بدون پرخاشگری یا انفعال.
• حفظ روابط و افزایش احترام به خود (GIVE and FAST):
  • رفتار مهربان (Gentle): ملایم و محترمانه باشید.
  • علاقه نشان دادن (Interested): به دیگران و آنچه می گویند علاقه نشان دهید.
  • اعتباربخشی (Validate): احساسات و تجربیات دیگران را تأیید کنید.
  • آسودگی (Easy manner): رفتاری آرام و گشاده داشته باشید.
  • منصفانه (Fair): منصف باشید.
  • بدون عذرخواهی (No Apologies): برای بیان خواسته هایتان بی جهت عذرخواهی نکنید.
  • وفادار (Stick to values): به ارزش های خود وفادار بمانید.
  • صادق (Truthful): صادق باشید.

این چهار مجموعه مهارت، به همراه آموزش های بارلو، به افراد این امکان را می دهند که کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند و روابطی سالم تر و رضایت بخش تر ایجاد کنند. تمرین مداوم این مهارت ها در محیط زندگی واقعی، کلید موفقیت در DBT است.

استراتژی های درمانگر در DBT (از دیدگاه بارلو)

دیوید اچ. بارلو در کتاب خود، به اهمیت استراتژی هایی که درمانگر در رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به کار می گیرد، تأکید ویژه ای دارد. نقش درمانگر در DBT فراتر از یک شنونده فعال است؛ او یک راهنما، مربی و متعادل کننده است که با استفاده از مجموعه ای از استراتژی ها، درمانجو را در مسیر بهبود یاری می کند. این استراتژی ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند: دیالکتیکی، مرکزی و سبکی.

استراتژی های دیالکتیکی

این استراتژی ها بر اساس مفهوم دیالکتیک (توازن بین پذیرش و تغییر) بنا شده اند و به درمانگر کمک می کنند تا با تضادهای درونی درمانجو به شیوه ای سازنده برخورد کند. هدف، خروج درمانجو از تفکر سیاه و سفید و دیدن پیچیدگی های واقعیت است.

• ورود به پارادوکس: درمانگر ممکن است با تأیید کردن رفتار یا باورهای ظاهراً ناکارآمد درمانجو، او را به چالش بکشد تا از نگاه قدیمی خود فاصله بگیرد. به عنوان مثال، اگر درمانجو بگوید من هیچ شانسی برای بهتر شدن ندارم، درمانگر ممکن است بگوید همین الان هم داری سخت تلاش می کنی، و همین تلاش، شروع یک تغییر است. این روش به درمانجو کمک می کند تا از موضع سرسختی خارج شود و به راه حل های جدید فکر کند.
• استفاده از استعاره: قصه، اسطوره، تمثیل و داستان گویی ابزارهایی قدرتمند برای توضیح مفاهیم پیچیده به شیوه ای قابل فهم و ملموس هستند. بارلو پیشنهاد می کند که درمانگران از استعاره ها برای کمک به درمانجو در درک بهتر مکانیسم های روانشناختی یا مواجهه با احساسات دشوار استفاده کنند.
• بازی کردن نقش شیطان: در این استراتژی، درمانگر به طور عمدی موضعی مخالف با درمانجو می گیرد تا او را به چالش بکشد و به فکر کردن از دیدگاهی متفاوت وادارد. این کار با هدف کمک به درمانجو برای دیدن ابعاد مختلف یک مسئله و پیدا کردن راه حل های جدید انجام می شود، نه برای قضاوت یا بی احترامی.
• گسترش دادن: این استراتژی شامل کمک به درمانجو برای دیدن تصویر بزرگ تر و درک پیامدهای بلندمدت رفتارهایشان است، نه فقط پیامدهای فوری و کوتاه مدت.
• ساختن لیموناد از لیمو: این استعاره به معنی کمک به درمانجو برای یافتن جنبه های مثبت یا فرصت های رشد در موقعیت های دشوار و ناگوار است.

استراتژی های مرکزی

این استراتژی ها هسته اصلی تعامل درمانگر با درمانجو را تشکیل می دهند و دو عنصر کلیدی اعتباربخشی و حل مسئله را در بر می گیرند.

• اعتباربخشی (Validation):

  اعتباربخشی به معنای پذیرش و درک تجربه درونی درمانجو (افکار، احساسات، رفتارها) به گونه ای است که او احساس کند شنیده و فهمیده شده است. بارلو بر شش سطح اعتباربخشی تأکید می کند که از گوش دادن و مشاهده (V1) تا بی ریایی اساسی (V6) را شامل می شود. اعتباربخشی به معنای تأیید یا موافقت با رفتار ناکارآمد نیست، بلکه به معنای پذیرش درد و رنج درمانجو و علت بروز آن رفتار در شرایط فعلی است. این کار به ایجاد اعتماد و کاهش احساس شرم در درمانجو کمک می کند و زمینه ساز تغییر می شود.

• حل مسئله (Problem-Solving):

  در مقابل اعتباربخشی (پذیرش)، حل مسئله (تغییر) قرار دارد. درمانگر به درمانجو کمک می کند تا مشکلات خود را شناسایی کند، علت رفتارها را تحلیل کند (تحلیل رفتاری)، و سپس راه حل های مؤثر برای تغییر رفتارهای ناکارآمد و دستیابی به اهداف زندگی را بیابد (تحلیل راه حل ها و روش های حل مسئله). این شامل آموزش مهارت های جدید، برنامه ریزی و تمرین رفتارهای جایگزین است.

استراتژی های سبکی

این استراتژی ها به سبک کلی ارتباطی درمانگر در جلسات مربوط می شوند و شامل نحوه تعامل او با درمانجو، میزان جدیت، شوخ طبعی و انعطاف پذیری است. نقش درمانگر در DBT، موضع گیری متوازن بین پذیرش و تغییر است. این بدان معناست که درمانگر همزمان هم رنج درمانجو را به رسمیت می شناسد و با او همدلی می کند (پذیرش) و هم او را به سمت تغییر و رشد هل می دهد (تغییر). این تعادل ظریف، محیطی امن و در عین حال پویا را برای درمان فراهم می کند که به فرد کمک می کند تا از الگوهای رفتاری قدیمی خود فراتر رفته و به سوی یک زندگی کامل تر حرکت کند.

مطالعه موردی و نمونه جلسات (ارائه شده در کتاب)

یکی از نقاط قوت کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی دیوید اچ. بارلو، ارائه مطالعات موردی و نمونه هایی از جلسات درمانی است. اگرچه امکان بازتولید دقیق این موارد بدون دسترسی مستقیم به کتاب وجود ندارد، اما می توان به اهمیت و ماهیت آن ها اشاره کرد. بارلو از این بخش ها برای ملموس کردن مفاهیم نظری و نشان دادن کاربرد عملی استراتژی ها و مهارت های DBT در موقعیت های بالینی واقعی استفاده می کند. این نمونه ها به خواننده کمک می کنند تا درک بهتری از چگونگی پیشرفت درمان و تعاملات بین درمانگر و درمانجو پیدا کند.

یک مطالعه موردی نمونه که توسط بارلو ارائه می شود، معمولاً شامل بخش های زیر است:

• سابقه: شرحی دقیق از پیشینه فرد، شامل تاریخچه بیماری، تروماهای احتمالی، الگوهای رفتاری ناکارآمد و روابط بین فردی. این بخش به خواننده کمک می کند تا با پیچیدگی های مورد بالینی آشنا شود و از منظر بیمار به چالش ها نگاه کند.
• درمان: جزئیات برنامه ریزی درمانی DBT برای فرد، شامل مراحل درمان، مهارت های محوری که بر آن ها تمرکز شده است، و نحوه به کارگیری مولفه های DBT (درمان فردی، گروه مهارت ها، مشاوره تلفنی) در مورد این بیمار خاص.
• صورت جلسات درمان: بارلو ممکن است دیالوگ های نمونه یا خلاصه ای از بخش هایی از جلسات درمانی را ارائه دهد. این دیالوگ ها نشان می دهند که چگونه درمانگر از استراتژی های دیالکتیکی، اعتباربخشی، و حل مسئله برای هدایت درمانجو استفاده می کند. به عنوان مثال، ممکن است یک دیالوگ نشان دهد که چگونه درمانگر به یک بیمار در هنگام بروز یک بحران هیجانی کمک می کند تا از مهارت تحمل پریشانی استفاده کند، یا چگونه با او بر سر رفتار خودآسیب رسانش کار می کند. این بخش ها به خواننده حس حضور در جلسه را می دهند و مهارت های درمانگر را به شکلی عملی به نمایش می گذارند.
• مؤخره و نتایج: خلاصه پیشرفت های بیمار، چالش های باقی مانده و نتیجه گیری از فرایند درمان. این بخش اثربخشی DBT را در مورد خاصی نشان می دهد و بینش هایی در مورد عوامل موفقیت یا شکست ارائه می دهد.

این نمونه های بالینی، به خصوص برای دانشجویان و درمانگران تازه کار، بسیار ارزشمند هستند. آن ها شکاف بین تئوری و عمل را پر می کنند و به آن ها کمک می کنند تا استراتژی های آموخته شده را در ذهن خود تمرین کنند. برای افرادی که صرفاً به دنبال درک BPD هستند، این مطالعات موردی تصویری واقعی از زندگی با این اختلال و مسیر طاقت فرسای بهبود را ارائه می دهند، و بر این واقعیت تأکید می کنند که با حمایت و تلاش مستمر، امکان تغییر و ساختن زندگی ای ارزشمند وجود دارد. این تجربیات مشترک، حس همراهی و نزدیکی با مخاطب ایجاد می کند و او را در دل داستان درمان شریک می سازد.

تفاوت DBT بارلو با سایر رویکردها

دیوید اچ. بارلو در کتاب خود، رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی، به مقایسه ای مختصر میان DBT و سایر رویکردهای درمانی می پردازد تا اثربخشی و منحصر به فرد بودن DBT را در درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) برجسته سازد. این مقایسه نه به قصد نفی سایر درمان ها، بلکه برای توضیح اینکه چرا DBT به طور خاص برای نیازهای پیچیده افراد مبتلا به BPD طراحی شده و نتایج مؤثرتری به ارمغان می آورد، انجام می شود.

بارلو به طور کلی به موارد زیر اشاره می کند:

• درمان های دارویی: اگرچه دارو درمانی می تواند در کنترل برخی علائم BPD مانند نوسانات خلقی، اضطراب یا افسردگی مؤثر باشد، اما بارلو تأکید می کند که هیچ دارویی به تنهایی نمی تواند تمامی ابعاد پیچیده BPD (مانند مشکلات در روابط، هویت، تکانشگری، و تنظیم هیجان) را درمان کند. DBT بر مهارت آموزی و تغییر الگوهای رفتاری و شناختی تمرکز دارد که داروها به تنهایی قادر به انجام آن نیستند. او ممکن است به پژوهش هایی اشاره کند که نشان می دهند دارودرمانی، به خصوص در کاهش رفتارهای خودکشی، به اندازه DBT اثربخش نیست.
• روان پویشی و روانکاوی: این رویکردها بر ریشه های ناخودآگاه مشکلات و تجربیات دوران کودکی تمرکز دارند. در حالی که فهم این ریشه ها می تواند ارزشمند باشد، بارلو و دیگران معتقدند که این درمان ها ممکن است برای افراد مبتلا به BPD که نیاز فوری به کنترل رفتارهای خودآسیب رسان و مدیریت بحران دارند، کافی نباشند. DBT رویکردی ساختاریافته تر و متمرکز بر زمان حال و مهارت آموزی دارد که برای تثبیت اولیه بیماران BPD حیاتی تر است. در روان پویشی، ممکن است تأکید کمتری بر آموزش مهارت های رفتاری و مواجهه مستقیم با رفتارهای آسیب رسان وجود داشته باشد.
• درمان شناختی-رفتاری (CBT): DBT ریشه های خود را در CBT دارد و از بسیاری از اصول و تکنیک های آن بهره می برد. با این حال، بارلو و لینهان (بنیان گذار DBT) دریافتند که CBT به تنهایی برای افراد مبتلا به BPD کافی نیست. تفاوت اصلی در این است که DBT علاوه بر تغییر (که محور CBT است)، بر پذیرش نیز تأکید دارد. CBT ممکن است در ابتدا به اندازه کافی بر اعتباربخشی به تجربیات شدید هیجانی فرد تمرکز نکند، که این مسئله برای بیماران BPD حیاتی است. DBT همچنین دارای مولفه های منحصر به فردی مانند مشاوره تلفنی و تیم رایزنان است که در CBT سنتی کمتر دیده می شود.

بارلو تأکید می کند که اثربخشی منحصر به فرد DBT برای BPD از رویکرد جامع و دیالکتیکی آن نشأت می گیرد که به طور همزمان به نیاز به پذیرش خود و تجربیات فرد و همچنین نیاز به تغییر و رشد می پردازد. این ترکیب از پذیرش و تغییر، به همراه آموزش مهارت های عملی و ساختار درمانی چند وجهی، DBT را به مؤثرترین درمان برای اختلال شخصیت مرزی تبدیل کرده است.

نتیجه گیری و پیام های کلیدی کتاب

کتاب رفتار درمانی دیالکتیکی برای اختلال شخصیت مرزی اثر دیوید اچ. بارلو، فراتر از یک متن آکادمیک، راهنمایی جامع و الهام بخش برای درک و مقابله با یکی از چالش برانگیزترین اختلالات روانشناختی است. همانطور که در این خلاصه به تفصیل بررسی شد، بارلو با رویکردی عمیق و کاربردی، چارچوب نظری و عملی رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) را به روشنی تبیین می کند. این اثر نه تنها برای متخصصان سلامت روان و دانشجویان، بلکه برای هر کسی که به دنبال فهم دقیق اختلال شخصیت مرزی (BPD) و مسیر بهبود آن است، دریچه ای نو می گشاید.

پیام های کلیدی که از این کتاب می توان استخراج کرد، متعدد و مهم هستند:

• جامعیت DBT: بارلو نشان می دهد که DBT یک درمان چندوجهی است که فراتر از جلسات گفتاردرمانی عمل می کند. با ترکیب درمان فردی، آموزش مهارت های گروهی، مشاوره تلفنی و حمایت تیمی برای درمانگران، این روش به تمامی ابعاد زندگی فرد می پردازد و شبکه ای از حمایت و آموزش را فراهم می آورد.
• اهمیت توازن دیالکتیکی: یکی از مهمترین آموزه های این کتاب، تأکید بر توازن بین پذیرش و تغییر است. این دیدگاه به افراد کمک می کند تا خود را با تمام کاستی ها و دشواری ها بپذیرند و در عین حال، به سمت تغییر و رشد حرکت کنند. این توازن، سنگ بنای رهایی از رنج های BPD است.
• نقش مهارت آموزی: بارلو به وضوح بیان می کند که آموزش مهارت های ذهن آگاهی، تحمل پریشانی، تنظیم هیجان و اثربخشی بین فردی، ابزارهایی حیاتی برای افراد در مواجهه با طوفان های هیجانی و بهبود روابطشان هستند. این مهارت ها به افراد قدرت می دهند تا خودشان فعالانه در مسیر بهبود قدم بردارند.
• تأکید بر نظریه زیستی-اجتماعی: درک BPD از منظر تعامل آسیب پذیری زیستی و محیط های ابطال کننده، به درمانگران کمک می کند تا با همدلی بیشتری با بیماران خود برخورد کنند و ریشه های پیچیده رفتارهای ناکارآمد را بشناسند.

در نهایت، این کتاب به ما یادآوری می کند که اختلال شخصیت مرزی، با وجود پیچیدگی هایش، قابل درمان است و مسیر بهبود با آموزش، تمرین و حمایت ممکن می شود. رویکرد بارلو، با تأکید بر جنبه های عملی و انسان محور، نه تنها یک راهنمای درمانی است، بلکه روایتی از امید و توانمندی است. برای هر کسی که مایل است به عمق این دانش فرو رود و جزئیات تکنیک ها و مطالعات موردی را بررسی کند، مطالعه کتاب اصلی دیوید اچ. بارلو، تجربه ای غنی و ارزشمند خواهد بود. این سفر مشترک برای شناخت و درک بهتر، گامی مهم در مسیر بهبود و آرامش است.