از کجا می توان سفته تهیه کرد؟ راهنمای جامع خرید سفته کاغذی و الکترونیکی + قوانین و نکات مهم

سفته، این سند تعهدآور مالی، از ابزارهای پرکاربرد در معاملات روزمره و تضمین تعهدات است که هر فردی ممکن است در مقاطع مختلف زندگی به آن نیاز پیدا کند. برای تهیه سفته، چه از نوع کاغذی و چه الکترونیکی، مسیرهای مشخصی وجود دارد. فردی که به دنبال تهیه سفته است، می تواند با مراجعه به شعب بانک ملی ایران، سفته های کاغذی را خریداری کند یا از طریق سامانه ها و اپلیکیشن های بانکی، به راحتی سفته الکترونیکی صادر نماید.

در دنیای مالی امروز، سفته به عنوان یک سند تجاری و ابزار تعهدآور، نقش حیاتی در روابط اقتصادی ایفا می کند. این اوراق، چه برای تضمین یک وام، چه برای اطمینان از حسن انجام کار در یک قرارداد استخدامی و چه برای تعهد به پرداخت بدهی در یک معامله تجاری، ابزاری قابل اتکا محسوب می شوند. شناخت دقیق ماهیت، کاربردها، روش های تهیه و نکات حقوقی پیرامون سفته، برای هر شهروندی ضروری است. این راهنمای جامع، کوششی است برای روشن کردن تمامی ابهامات در مسیر تهیه و استفاده صحیح از سفته، تا خواننده بتواند با آگاهی کامل و بدون دغدغه، نیازهای مالی و تعهدات خود را مدیریت کند.

سفته چیست؟ آشنایی با این سند تعهدآور

سفته، سندی است که به موجب آن، صادرکننده متعهد می شود مبلغ معینی را در موعد مقرر یا عندالمطالبه، به شخص معین یا به حواله کرد او یا به حامل پرداخت کند. این سند، که در نگاه اول تنها یک برگه کاغذ به نظر می رسد، در واقع پشتوانه قانونی محکمی دارد و در نظام حقوقی ایران به عنوان یک سند تجاری و مدنی شناخته می شود. تفاوت اصلی آن با چک در این است که سفته لزوماً از حساب بانکی صادر نمی شود و قابلیت صدور بدون تاریخ سررسید (عندالمطالبه) را نیز دارد.

بر اساس قوانین تجارت، سفته باید شامل مبلغ تعهد شده (به عدد و حروف)، گیرنده وجه (یا عبارت حامل)، تاریخ صدور و سررسید (یا قید عندالمطالبه) و امضا یا مهر صادرکننده باشد. هر یک از این عناصر در اعتبار قانونی سفته نقش اساسی دارند. سفته ها در کاربردهای متنوعی از جمله تضمین بازپرداخت وام، ضمانت استخدام، یا تضمین پرداخت بدهی در معاملات تجاری به کار می روند و از این رو، آگاهی از جزئیات آن برای هر فردی که با این اسناد سروکار دارد، حیاتی است.

تهیه سفته کاغذی (روش سنتی)

با وجود ظهور سفته های الکترونیکی، سفته کاغذی همچنان جایگاه خود را در برخی معاملات و تعهدات حفظ کرده است. برای تهیه این نوع سفته، مسیرهای مشخصی وجود دارد که آشنایی با آن ها ضروری است تا از اصالت و اعتبار سفته اطمینان حاصل شود.

مراکز اصلی فروش سفته کاغذی

بانک ملی ایران (تنها بانک مجاز)

تجربه نشان داده است که مطمئن ترین و قانونی ترین راه برای تهیه سفته کاغذی، مراجعه به شعب بانک ملی ایران است. بانک ملی به عنوان تنها بانک مجاز برای چاپ و توزیع سفته، اوراق معتبر و دارای شماره سریال را در اختیار متقاضیان قرار می دهد. این تدبیر قانونی، برای جلوگیری از جعل و سوءاستفاده از این اسناد مهم مالی اندیشیده شده است. فردی که قصد خرید سفته را دارد، با مراجعه حضوری به هر یک از شعب این بانک، می تواند سفته مورد نیاز خود را تهیه کند. فرآیند خرید معمولاً ساده و سریع است و نیاز به ارائه مدارک خاصی ندارد.

ساعات کاری شعب بانک ملی مطابق با ساعات اداری بانک ها است و فرد باید در این بازه زمانی اقدام به خرید سفته کند. در برخی موارد خاص، ممکن است به دلیل محدودیت موجودی در یک شعبه، لازم باشد به شعبه دیگری مراجعه شود، اما این مسئله کمتر اتفاق می افتد. اطمینان از خرید سفته اصلی و عدم دستکاری در آن، مهم ترین مزیت تهیه سفته از بانک ملی است.

دکه های روزنامه فروشی

در گذشته، دکه های روزنامه فروشی نیز از مراکز رایج فروش سفته بودند و هنوز هم در برخی نقاط کشور ممکن است این امکان وجود داشته باشد. دسترسی آسان تر و ساعات کاری گسترده تر، از مزایای خرید سفته از دکه ها به شمار می رفت. اما تجربه نامطلوب نشان داده است که خرید سفته از این مراکز می تواند با ریسک هایی همراه باشد. احتمال فروش سفته های تقلبی یا باطل، یکی از مهم ترین نگرانی ها است که می تواند برای صادرکننده و گیرنده سفته دردسرهای حقوقی جدی ایجاد کند.

همچنین، قیمت فروش سفته در دکه ها معمولاً بالاتر از نرخ مصوب بانکی است، چرا که این مراکز سود خود را به قیمت اصلی اضافه می کنند. به دلیل عدم نظارت دقیق بر فرآیند فروش سفته در دکه ها، توصیه اکید می شود که برای تهیه سفته های کاغذی، صرفاً به شعب بانک ملی ایران مراجعه شود تا از هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری به عمل آید.

مدارک لازم برای خرید سفته کاغذی

یکی از مزایای تهیه سفته کاغذی از بانک ملی، سادگی فرآیند و حداقل مدارک مورد نیاز است. برای خرید سفته، فرد تنها به کارت ملی خود نیاز دارد. در برخی موارد، ممکن است از فرد تقاضای کپی کارت ملی نیز شود، اما به طور کلی، احراز هویت با کارت ملی معتبر کافی خواهد بود. این سهولت در ارائه مدارک، فرآیند تهیه سفته را برای بسیاری از افراد تسریع می کند.

قیمت سفته کاغذی در سال 1403

قیمت سفته، برخلاف تصور برخی، مبلغ ثابتی برای هر برگ نیست، بلکه بر اساس ارزش اسمی سفته محاسبه می شود. به طور معمول، هزینه تهیه سفته کاغذی، نیم در هزار مبلغ اسمی سفته است. به این معنی که اگر یک سفته با ارزش یک میلیون تومان تهیه شود، هزینه آن پانصد تومان خواهد بود.

برای مثال، اگر فردی نیاز به سفته ای به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان داشته باشد، باید مبلغ 50 هزار تومان برای خرید آن بپردازد (۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان × ۰.۰۰۰۵ = ۵۰,۰۰۰ تومان). این نرخ توسط مراجع قانونی تعیین می شود و در تمامی شعب بانک ملی یکسان است. سقف مبلغی که می توان در یک برگ سفته نوشت نیز مشخص است و در صورت نیاز به مبالغ بالاتر، باید تعداد برگه های بیشتری سفته تهیه شود.

تهیه سفته الکترونیکی (روش نوین و آنلاین)

با پیشرفت تکنولوژی و حرکت به سمت دولت الکترونیک، سفته الکترونیکی به عنوان جایگزینی مدرن و کارآمد برای سفته های کاغذی معرفی شده است. این روش، پاسخگوی نیازهای جامعه امروز برای سرعت، امنیت و سهولت در انجام امور مالی و اداری است.

سفته الکترونیکی چیست و چرا به وجود آمد؟

سفته الکترونیکی، در واقع نسخه دیجیتالی و آنلاین سفته کاغذی است که همان اعتبار حقوقی و قانونی را دارد. این نوع سفته، با استفاده از بسترهای امن و رمزنگاری شده، صادر و منتقل می شود و نیاز به امضای فیزیکی را با امضای دیجیتال جایگزین می کند. ظهور سفته الکترونیکی به دلایل متعددی از جمله موارد زیر بوده است:

• سهولت و سرعت: امکان صدور سفته در هر زمان و مکان، بدون نیاز به مراجعه حضوری.
• امنیت بالا: کاهش چشمگیر خطر جعل و دستکاری، به دلیل رمزنگاری و احراز هویت دقیق.
• دقت در مبلغ: امکان درج دقیق مبلغ مورد نظر، بدون محدودیت در سقف های از پیش تعیین شده سفته های کاغذی.
• صرفه جویی در زمان و هزینه: حذف هزینه های چاپ و توزیع و همچنین صرفه جویی در وقت افراد.
• ردیابی آسان: قابلیت پیگیری و ردیابی آسان تر سفته های صادر شده.

البته، سفته الکترونیکی هنوز در همه نهادها و برای تمامی کاربردها به طور کامل پذیرفته نشده است و این می تواند یکی از معایب آن باشد. همچنین، نیاز به دسترسی به اینترنت و پلتفرم های خاص، ممکن است برای برخی افراد چالش برانگیز باشد.

مراکز و پلتفرم های ارائه دهنده سفته الکترونیکی

در حال حاضر، چندین پلتفرم و بانک در ایران امکان صدور سفته الکترونیکی را فراهم کرده اند. این پلتفرم ها با همکاری بانک های عامل، این خدمت نوین را ارائه می دهند.

اپلیکیشن ها و سامانه های رایج:

• آی کاپ (iGap): یکی از شناخته شده ترین پلتفرم ها برای صدور سفته الکترونیکی است که با همکاری چند بانک فعالیت می کند.
• سامانه های بانکی: برخی بانک ها نیز سامانه ها و اپلیکیشن های اختصاصی خود را برای ارائه این خدمت توسعه داده اند.

بانک های عامل فعال:

از جمله بانک هایی که در ارائه خدمت سفته الکترونیکی فعال هستند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بانک ملی ایران: علاوه بر سفته کاغذی، در حوزه الکترونیکی نیز فعال است.
• بانک قرض الحسنه رسالت: از پیشگامان ارائه سفته الکترونیکی است.
• بانک قرض الحسنه مهر ایران: این بانک نیز امکان صدور سفته الکترونیکی را برای مشتریان خود فراهم کرده است.
• بانک آینده: در کنار سایر خدمات الکترونیکی، سفته دیجیتال را نیز ارائه می دهد.

فرآیند صدور سفته الکترونیکی در هر یک از این پلتفرم ها و بانک ها ممکن است جزئیات متفاوتی داشته باشد، اما اصول کلی کار تقریباً یکسان است.

مدارک لازم برای خرید سفته الکترونیکی

برای صدور سفته الکترونیکی، مدارک و اطلاعات مورد نیاز شامل موارد زیر است:

• کد ملی: برای احراز هویت و شناسایی صادرکننده.
• شماره موبایل: که باید به نام شخص صادرکننده باشد.
• شماره حساب بانکی: برای پرداخت هزینه سفته و انجام تراکنش های مرتبط.
• گواهی امضای دیجیتال: در برخی پلتفرم ها ممکن است نیاز به احراز هویت با گواهی امضای دیجیتال باشد که برای افزایش امنیت است.

این اطلاعات، پایه و اساس احراز هویت دیجیتال را تشکیل می دهند و تضمین می کنند که سفته توسط فردی با هویت مشخص صادر شده است.

راهنمای گام به گام صدور سفته الکترونیکی (مثال از یک پلتفرم رایج مانند آی کاپ)

صدور سفته الکترونیکی یک فرآیند نسبتاً ساده است که با چند گام قابل انجام است. در اینجا، با مثالی از یک پلتفرم رایج، مراحل کلی را مرور می کنیم:

1. نصب اپلیکیشن: ابتدا باید اپلیکیشن مربوطه (مانند آی کاپ) را بر روی گوشی هوشمند خود نصب کنید.
2. احراز هویت و ثبت نام: با وارد کردن شماره موبایل و کد ملی، مراحل احراز هویت را انجام دهید. این مرحله ممکن است شامل ارسال کد تایید به موبایل شما یا حتی ویدئو سلفی باشد.
3. انتخاب گزینه سفته الکترونیک: از منوی اصلی اپلیکیشن، گزینه مربوط به سفته الکترونیک را انتخاب کنید.
4. انتخاب بانک عامل و مبلغ تعهد: بانک مورد نظر برای صدور سفته (مثلاً بانک رسالت یا مهر ایران) و مبلغ تعهد سفته را وارد کنید.
5. وارد کردن اطلاعات گیرنده: اطلاعات فرد یا شرکت گیرنده سفته، شامل کد ملی (برای اشخاص حقیقی) یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی) و شناسه خزانه داری، را به دقت وارد نمایید.
6. مشاهده پیش نویس و تایید نهایی: پیش نویس سفته الکترونیکی به شما نمایش داده می شود. پس از بررسی دقیق تمامی اطلاعات و اطمینان از صحت آن ها، صدور سفته را تایید کنید.
7. پرداخت هزینه: هزینه سفته را از طریق درگاه پرداخت الکترونیکی پرداخت نمایید.
8. دریافت فایل PDF و کد پیگیری: پس از تکمیل فرآیند، فایل PDF سفته الکترونیکی و یک کد پیگیری به شما ارائه می شود. این فایل و کد را برای خود و گیرنده سفته نگهداری کنید.

این مراحل، تجربه ساده و کارآمدی را برای تهیه سفته به صورت آنلاین فراهم می کند.

نحوه ضمانت سفته الکترونیکی

سفته الکترونیکی نیز مانند سفته کاغذی می تواند دارای ضامن باشد. فرآیند ضمانت در سفته الکترونیکی، به صورت آنلاین و با رعایت اصول احراز هویت دیجیتال انجام می شود:

• شرایط ضامن: ضامن باید خود دارای اعتبار کافی باشد و در بانک عامل مربوطه حساب داشته باشد. همچنین، نیاز به احراز هویت و گواهی امضای دیجیتال برای ضامن وجود دارد.
• فرآیند گام به گام ضمانت: در اپلیکیشن، ضامن باید وارد بخش ضمانت سفته شود و با وارد کردن کد ملی صادرکننده سفته و شناسه سفته، اطلاعات آن را مشاهده کند. پس از بررسی و تایید اطلاعات، ضامن با استفاده از گواهی امضای دیجیتال خود، سفته را ضمانت می کند. این فرآیند، امنیت و اعتبار ضمانت نامه را در فضای دیجیتال تضمین می کند.

ظهرنویسی (پشت نویسی) سفته الکترونیکی

ظهرنویسی، به معنای انتقال مالکیت سفته به شخص دیگر است. در سفته های کاغذی، این کار با نوشتن عبارات مشخص در پشت سفته و امضای دارنده انجام می شود. در سفته الکترونیکی نیز، این امکان از طریق پلتفرم های مربوطه فراهم شده است:

• تفاوت با سفته کاغذی: در سفته الکترونیکی، ظهرنویسی به صورت کاملاً دیجیتال و در محیط امن اپلیکیشن انجام می شود. دارنده سفته الکترونیکی می تواند با انتخاب گزینه ظهرنویسی، اطلاعات فرد سوم (دریافت کننده جدید) را وارد کرده و فرآیند انتقال را تکمیل کند.
• نحوه انجام در پلتفرم ها: پس از ورود به اپلیکیشن، فرد دارنده سفته الکترونیکی می تواند بخش ظهرنویسی را انتخاب کرده و اطلاعات کد ملی یا شناسه ملی فردی که سفته قرار است به او منتقل شود را وارد کند. پس از تایید نهایی، مالکیت سفته به صورت دیجیتال منتقل می شود و سوابق آن در سیستم ثبت می گردد.

مقایسه جامع سفته کاغذی و الکترونیکی (انتخاب بهترین روش)

انتخاب بین سفته کاغذی و الکترونیکی بستگی به نیازها و شرایط فرد دارد. برای کمک به این انتخاب، می توان به مقایسه ای جامع میان این دو روش پرداخت:

معیار	سفته کاغذی	سفته الکترونیکی
محل تهیه	شعب بانک ملی، (غیرتوصیه شده: دکه های روزنامه فروشی)	اپلیکیشن ها و سامانه های بانکی (مانند آی کاپ، بانک های رسالت، مهر ایران، آینده)
سرعت و سهولت	نیاز به مراجعه حضوری، محدودیت ساعات کاری، احتمال انتظار در صف	صدور فوری و آنلاین، بدون محدودیت زمانی و مکانی
امنیت (ریسک جعل)	خطر جعل و دستکاری فیزیکی وجود دارد (به خصوص در صورت خرید از دکه)	امنیت بالا، کاهش خطر جعل و دستکاری به دلیل رمزنگاری و احراز هویت دیجیتال
مدارک لازم	فقط کارت ملی	کد ملی، شماره موبایل به نام شخص، شماره حساب بانکی، (گاهی گواهی امضای دیجیتال)
دقت در مبلغ	محدودیت در سقف های اسمی از پیش تعیین شده هر برگ سفته (۵، ۱۰، ۲۰ میلیون تومان و…)	امکان درج دقیق مبلغ مورد نیاز بدون محدودیت
ساعات دسترسی	فقط در ساعات کاری بانک ها	۲۴ ساعته و ۷ روز هفته
پذیرش عمومی	پذیرش گسترده و سنتی در تمامی نهادها و معاملات	پذیرش در حال گسترش، اما هنوز ممکن است برخی نهادها آن را نپذیرند (مثلاً برخی بانک ها برای وام، یا ادارات خاص)
هزینه	نیم در هزار مبلغ اسمی (ثابت و قانونی)	نیم در هزار مبلغ اسمی (ثابت و قانونی، با کارمزد پلتفرم در برخی موارد)

با توجه به جدول بالا، می توان نتیجه گرفت که برای سرعت، امنیت و دقت بیشتر، سفته الکترونیکی گزینه بهتری است، به شرط آنکه نهاد گیرنده، آن را بپذیرد. اما برای معاملاتی که طرفین به روش سنتی تمایل دارند یا نهاد گیرنده فقط سفته کاغذی قبول می کند، ناگزیر از تهیه سفته کاغذی از بانک ملی هستیم. بهتر است پیش از انتخاب روش، از پذیرش نوع سفته توسط طرف مقابل اطمینان حاصل شود.

تجربه نشان می دهد که استفاده از سفته الکترونیکی برای تضمین تسهیلات در بانک های قرض الحسنه مانند رسالت و مهر ایران بسیار رایج و کارآمد است، در حالی که در برخی معاملات سنتی یا برای ضمانت های خاص، سفته کاغذی همچنان ترجیح داده می شود.

نکات حیاتی در پر کردن و تکمیل سفته (اعم از کاغذی و الکترونیکی)

صرف نظر از اینکه سفته کاغذی یا الکترونیکی باشد، تکمیل صحیح آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. هرگونه اشتباه یا بی دقتی می تواند به بی اعتباری سفته یا ایجاد مشکلات حقوقی منجر شود. فردی که سفته را صادر می کند، باید به نکات زیر توجه ویژه داشته باشد:

• مبلغ سفته: مبلغ سفته باید به دقت هم به عدد و هم به حروف در قسمت های مربوطه درج شود. اطمینان حاصل کنید که جلوی قسمت عددی مبلغ را با کشیدن خط یا نوشتن عبارت فقط ببندید تا امکان اضافه کردن عدد جدید وجود نداشته باشد. در صورت تفاوت بین مبلغ عددی و حروفی، مبلغ حروفی معتبر است.
• گیرنده وجه (ذینفع): اگر سفته برای شخص خاصی صادر می شود (مثلاً سفته ضمانت استخدام)، حتماً نام و نام خانوادگی یا نام شرکت او را به وضوح ذکر کنید. از نوشتن در وجه حامل در اینگونه موارد خودداری کنید تا سفته به دست هر کسی نیفتد. اگر سفته به عنوان تضمین و بدون گیرنده مشخص صادر می شود، باید در قسمت گیرنده وجه، عبارت به حواله کرد خود یا در وجه خود نوشته شود.
• تاریخ سررسید: درج تاریخ دقیق سررسید بسیار مهم است. اگر سفته عندالمطالبه (یعنی هر زمان که طلبکار بخواهد) باشد، باید این عبارت به وضوح نوشته شود. عدم درج تاریخ سررسید، سفته را از حالت تجاری خارج می کند و تنها جنبه مدنی خواهد داشت.
• امضا و اثر انگشت: امضای صادرکننده باید خوانا و منطبق با امضای ثبت شده او باشد. در سفته های کاغذی، توصیه می شود علاوه بر امضا، اثر انگشت نیز زده شود. در سفته های الکترونیکی، امضای دیجیتال جایگزین امضای فیزیکی می شود.
• جلوگیری از خط خوردگی: هرگونه خط خوردگی، لاک گرفتگی، تراشیدگی یا تغییر در متن سفته (مخصوصاً در قسمت های اصلی مانند مبلغ، تاریخ و نام گیرنده) می تواند منجر به بی اعتباری کامل سفته شود. دقت کنید که سفته را در نهایت آرامش و بدون عجله پر کنید.
• قید بابت: برای شفاف سازی و جلوگیری از سوءاستفاده، حتماً در قسمت مربوطه یا در یک الحاقیه، دلیل صدور سفته را بنویسید (مثلاً بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت X یا بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره Y). این کار به اثبات قصد واقعی صادرکننده در صورت بروز اختلاف کمک شایانی می کند.
• کپی و نگهداری: پس از تکمیل سفته (خصوصاً از نوع کاغذی)، حتماً یک یا چند کپی از آن تهیه کنید و نزد خود نگه دارید. از طرف مقابل نیز بخواهید یک نسخه از کپی سفته را مهر و امضا کند تا سندی از تحویل آن به شما داشته باشید.

قوانین و نکات حقوقی مهم سفته در ایران

شناخت قوانین حقوقی مرتبط با سفته، به فرد کمک می کند تا از حقوق خود دفاع کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری نماید. سفته در حقوق ایران، سندی با پشتوانه قانونی قوی است که قواعد خاص خود را دارد.

موارد بی اعتبار شدن سفته

سفته، سند حساسی است و هرگونه نقص در تکمیل آن می تواند منجر به بی اعتبار شدن یا تضعیف جایگاه حقوقی آن شود. از جمله مواردی که سفته را بی اعتبار می کند، عبارتند از:

• عدم درج مبلغ: اگر مبلغ سفته (چه به عدد و چه به حروف) درج نشده باشد، سفته فاقد اعتبار است.
• عدم امضا: سفته بدون امضای صادرکننده، ارزش حقوقی ندارد.
• تاریخ نادرست یا عدم تاریخ سررسید: اگر تاریخ سررسید به وضوح قید نشده باشد و عبارت عندالمطالبه نیز وجود نداشته باشد، سفته تجاری نیست و تنها ماهیت مدنی پیدا می کند که فرآیند وصول آن را پیچیده تر می کند.
• خط خوردگی و دستکاری: هرگونه خط خوردگی، پاک شدگی یا دستکاری در مفاد اصلی سفته، آن را بی اعتبار می کند.

آیا سفته حکم جلب دارد؟

این سوالی رایج در میان عموم است. باید دانست که سفته، به خودی خود، حکم جلب صادرکننده را در پی ندارد. سفته یک سند حقوقی و مدنی است، نه کیفری. به این معنا که عدم پرداخت مبلغ سفته، جرم تلقی نمی شود و صادرکننده آن، مانند صادرکننده چک بلامحل، به زندان نمی رود.

برای مطالبه مبلغ سفته، دارنده سفته باید از طریق مراجع قانونی (دادگاه ها) اقدام کند. مراحل معمول شامل تقدیم دادخواست مطالبه وجه سفته، توقیف اموال صادرکننده (در صورت وجود و شناسایی) و در نهایت، اجرای حکم است. اگر صادرکننده اموالی نداشته باشد، مطالبه وجه سفته ممکن است با دشواری همراه باشد و به معنای حکم جلب کیفری نیست.

مسئولیت صادرکننده و ضامن سفته

صادرکننده سفته، اصلی ترین متعهد پرداخت مبلغ آن است. ضامن سفته نیز مسئولیت تضامنی با صادرکننده دارد. به این معنی که اگر صادرکننده نتوانست یا نخواست مبلغ سفته را پرداخت کند، دارنده سفته می تواند برای وصول وجه، به ضامن مراجعه کند. مسئولیت ضامن در قبال سفته به اندازه مسئولیت صادرکننده است، مگر اینکه در متن ضمانت، محدودیتی قید شده باشد. این موضوع نشان دهده اهمیت انتخاب ضامن قابل اعتماد و آگاه بودن ضامن از مسئولیت های خود است.

مدت زمان قانونی برای اقدام جهت وصول سفته

قانون تجارت، مهلت های مشخصی برای اقدام جهت وصول سفته تعیین کرده است. اگر سفته در تاریخ سررسید پرداخت نشود، دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، اقدام به واخواست سفته کند. واخواست، سندی رسمی است که عدم پرداخت سفته را گواهی می کند. اگر دارنده سفته ظرف یک سال از تاریخ واخواست، به دادگاه مراجعه نکند، سفته از مزایای تجاری خود خارج شده و به سند عادی تبدیل می شود و امکان مطالبه از طریق ضامن نیز از بین می رود. در این صورت، سفته فقط از نظر مدنی قابل پیگیری خواهد بود که فرآیندی طولانی تر و پیچیده تر دارد.

کاربردهای رایج سفته در زندگی روزمره و کسب وکار

سفته به دلیل ماهیت انعطاف پذیر و پشتوانه قانونی اش، کاربردهای بسیار متنوعی در زندگی روزمره افراد و محیط های کسب وکار دارد. آشنایی با این کاربردها به فرد کمک می کند تا در موقعیت های مختلف، از این ابزار به درستی استفاده کند:

• ضمانت بازپرداخت وام و تسهیلات بانکی: یکی از رایج ترین کاربردهای سفته، استفاده از آن به عنوان تضمین برای بازپرداخت وام های بانکی یا تسهیلات موسسات مالی است. بانک ها اغلب علاوه بر وثایق دیگر، سفته نیز از متقاضیان وام دریافت می کنند.
• ضمانت استخدام و حسن انجام کار: بسیاری از شرکت ها و کارفرمایان، برای اطمینان از حسن انجام کار و تعهد شغلی کارکنان جدید، از آن ها سفته (معمولاً با قید بابت ضمانت حسن انجام کار) دریافت می کنند. این سفته تضمین می کند که کارمند به تعهدات خود پایبند باشد و در صورت تخلف، کارفرما بتواند از طریق قانونی اقدام کند.
• تضمین پرداخت بدهی در معاملات تجاری: در معاملات بین اشخاص حقیقی یا حقوقی، سفته می تواند به عنوان ابزار تضمین پرداخت بدهی های آینده مورد استفاده قرار گیرد. مثلاً در خرید کالا یا خدمات به صورت اقساطی، فروشنده ممکن است برای اطمینان از وصول مطالبات، سفته دریافت کند.
• تضمین اجرای تعهدات در قراردادهای پیمانکاری: در قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار ممکن است سفته ای را به کارفرما ارائه دهد تا تضمین کند که پروژه را طبق مفاد قرارداد و در زمان مقرر به اتمام می رساند. این سفته، ریسک عدم انجام تعهدات را برای کارفرما کاهش می دهد.
• تضمین اجاره بها: در برخی قراردادهای اجاره، موجر ممکن است برای تضمین پرداخت اجاره بها یا جبران خسارات احتمالی به ملک، سفته ای را از مستأجر دریافت کند.

فردی که از سفته استفاده می کند، باید همواره آگاه باشد که ماهیت تعهدآور آن، مسئولیت های حقوقی جدی را به همراه دارد و لازم است با دقت و آگاهی کامل، به صدور یا دریافت آن اقدام کند.

بسیاری از افراد برای اولین بار که سفته ای را به عنوان ضمانت استخدام ارائه می دهند، از اهمیت قید بابت ضمانت حسن انجام کار غافل هستند. تجربه نشان داده است که این عبارت، در جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی، نقش کلیدی ایفا می کند و سفته را از یک سند پرداخت، به یک سند تضمین تبدیل می نماید.

جمع بندی و نتیجه گیری

تهیه سفته، چه به صورت کاغذی و چه الکترونیکی، فرآیندی است که با آگاهی از جزئیات آن، می توان به راحتی و با اطمینان انجام داد. در این راهنمای جامع، مسیرهای موجود برای از کجا می توان سفته تهیه کرد را از مراجعه به شعب بانک ملی برای سفته کاغذی، تا استفاده از اپلیکیشن ها و سامانه های بانکی برای سفته الکترونیکی، مورد بررسی قرار گرفت.

درک تفاوت ها و مزایای هر دو روش، به فرد کمک می کند تا با توجه به نیاز و شرایط خاص خود، بهترین گزینه را انتخاب کند. سفته الکترونیکی با سرعت و امنیت بیشتر، افق های جدیدی در معاملات مالی گشوده است، در حالی که سفته کاغذی همچنان اعتبار و جایگاه سنتی خود را حفظ کرده است.

مهم ترین نکته در تمامی این فرآیندها، دقت و توجه به جزئیات هنگام تکمیل سفته و آگاهی کامل از قوانین حقوقی مربوط به آن است. از درج صحیح مبلغ و تاریخ گرفته تا قید عبارت بابت و جلوگیری از هرگونه خط خوردگی، هر یک از این موارد در اعتبار و قابلیت وصول سفته تأثیرگذارند. فردی که قصد صدور یا دریافت سفته را دارد، باید با چشم باز و آگاهی کامل قدم در این مسیر بگذارد تا از بروز هرگونه چالش حقوقی و مالی در آینده پیشگیری کند و از این ابزار قدرتمند مالی، به بهترین نحو بهره برداری نماید.