مهمان امام ریوف در زیارت بانوی کرامت/ آرزو های قشنگی که امام رضا(ع) به ما می آموزد

در گفت وگو با بهار جاودانه مطرح شد؛

یک مبلغ مذهبی گفت: انسان شناسی امام رضا(ع) در زیارت نامه حضرت معصومه سلام الله علیها فوق العاده قوی و بالاست و ریوف بودن امام هم خیلی زیبا و جذاب و برجسته، امام در پیوند ما با حضرت معصومه عالی ترین مقامات و عالی ترین درجات را خواسته است.

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم وفناوری بهار جاودانه، تازه ترین کتاب حجت الاسلام والمسلمین محمد شجاعی با عنوان «بانوی کرامت» همزمان با ایام نمایشگاه کتاب و دهه کرامت توسط انتشارت محیا منتشر شد. این کتاب که شرح زیارت حضرت معصومه (س) است، نکات نابی را از زبان امام رضا (ع) به ما می آموزد. با حجت الاسلام شجاعی درباره این کتاب و زیارت حضرت معصومه (س) و آموزه های امام رضا (ع) گفت وگویی انجام شده که در ادامه آن را می خوانید:

درباره کتابی که به تازگی از شما منتشر شده است، توضیح می دهید؟

کتاب شرح زیارت نامه حضرت معصومه در موضوع سبک زندگی است و قبلاً کتابی از امام رضا با همین رویکرد نوشته بودم به نام «فرد و جامعه متعالی» که بسیاری از اصولی که می تواند یک زندگی را به شاخصه های سعادت برساند، در آن کتاب وجود دارد و راهکار ها خیلی ریز، زیبا و عملی است. شاخصه های زندگی ایمانی و انسانی عبارت است از رحمانیت، آرامش و شادی. این سه، علامت رشد انسانی یک نفر است و هر کس می خواهد بداند که واقعاً دارد رشد می کند باید روز به روز این سه شاخص را در زندگی خودش ببیند که آیا روز به روز رحمان رحیم تر، آرام تر و شادتر می شود یا نمی شود و اگر از این شاخص ها دارد فاصله می گیرد معنایش این هست که مسیرش غلط است و مسیر فاسقان است و به جای اینکه روحش قوی شود نفسش قوی می شود.

درباره تفاوت تقویت روح و نفس بیشتر توضیح می دهید؟

وقتی روح قوی بشود آدم مهربان می شود آرام می شود و شاد؛ اما وقتی نفس انسان قوی می شود انسان کینه ای و تندخو و زودرنج و بداخلاق و حساس و حسود می شود و مقایسه و مسابقه دایم او را غمگین و افسرده بار می آید. مابین تغذیه روح با نفس این اشتباه را نکنیم اگر روح تغذیه بشود همیشه ما قوی هستیم و شاخصه ها را داریم، اما اگر نفس قوی بشود ما همیشه ضعیف هستیم و زندگی مان پر از نامهربانی و ناآرامی و غم خواهد بود.

امام رضا (ع) زیارت حضرت معصومه را تنظیم کرده اند

شما در این کتاب زیارت نامه حضرت معصومه (س) را شرح داده اید، این زیارتنامه چه ویژگی هایی دارد؟

نکته بسیار جالب اینجا است که شرح زیارت نامه حضرت معصومه در واقع شرح زیارتی هست که آقا امام رضا (ع) برای حضرت معصومه تنظیم کردند؛ بنابراین ما مثل کتاب «فرد و جامعه متعالی» سر سفره امام رضا هستیم. درست که حضرت معصومه بهانه است و در واقع ما می خواهیم با حضرت معصومه رابطه خوب برقرار کنیم، اما درون این رابطه، کسی که رابطه ما را با حضرت معصومه برقرار می کند آقا امام رضا یعنی آن کسی هست که دست شما را از بدو ورود به حرم می گیرد و به شما می گوید که درون این بارگاه بهشتی چگونه با حضرت معصومه ارتباط برقرار کنیم. مجموعه ای که آقا امام رضا (ع) به ما هدیه می دهد در این زیارت نامه یک سلسله دروس توحیدی است. چرا با الله اکبر و سبحان الله و الحمدلله شروع می کنید؟ یعنی ارتباط شما با حق تعالی به شکل سلسله درست است. در ارتباط ما با انبیا با نبوت ما سروکار داریم و بعد از نبوت پیامبر اکرم که آخرین نبی است، با مقوله امامت سروکار داریم. در زیارت نامه حضرت معصومه بعد از این سلسله به ولایت می رسیم و ارتباط با حضرت معصومه سلام الله علیها.

مهمان امام رضا هستیم

ابتدای صحبت هایتان فرمودید که این کتاب به نوعی سبک زندگی حضرت معصومه است، در این باره نیز توضیح می دهید؟

بله. در این زیارت نامه یک سبک زندگی فوق العاده شیرین، زیبا و جذاب را آقا امام رضا (ع) پیش روی ما می گذارد؛ بنابراین ما در واقع چه در مقوله کتاب «فرد و جامعه متعالی» که نامه امام رضا (ع) حضرت عبدالعظیم هست و چه در شرح زیارت نامه بانوی کرامت در هر دو مهمان امام رضا هستیم و سر درس امام می نشینم و امام به ما می گوید که در هر مرحله باید چه چیز هایی را بخواهید. انسان شناسی امام رضا در این زیارت فوق العاده قوی و بالا است و ریوف بودن امام هم خیلی زیبا و جذاب و برجسته است. امام در پیوند ما با حضرت معصومه سلام الله عالی ترین مقامات و عالی ترین درجات را برای ما خواسته یعنی خیلی ریوفانه و دست و دل باز یک عالم آرزو های قشنگ را برای ما در این زیارت نامه خواسته است و خیلی خیلی کریمانه و مهربانانه دست ما را می گیرد.

قرار عاشقانه گذاشتن با خانواده آسمانی در بهشت

درباره این آرزو های قشنگ که امام (ع) به ما می آموزد بیشتر می گویید؟

بعد از سلام و علیکی که شما اول بعد از ثنای الهی با انبیای عظام دارید و بعد با چهارده معصوم، می رسید به حضرت معصومه و سلام می کنید به خانم و با مقامات ایشان آشنا می شوید که این خانم چقدر عظمت دارد و چه مقامی دارد، اولین درخواست شما یک قرار ملاقات بهشتی خیلی زیبا با خانم است؛ «عرف الله بینا و بینکم فی الجنه» یعنی خدا ما و شما را درون بهشت بهم معرفی کند. این عرف الله بینا و بینکم فقط مخصوص ارتباط ما با حضرت معصومه نیست، ارتباط ما را با حضرت معصومه برقرار می کند، اما زمینه یک قرار عاشقانه با خانواده آسمانی ما است. یعنی من فقط با حضرت معصومه در بهشت قرار نمی گذارم، بلکه با همه اعضای خانواده آسمان در بهشت قرار می گذارم. این داستان، داستان قیامت هم نیست.

صحنه باشکوه ملاقات

داستان چه هست؟

داستان بهشت. یعنی شما آنجا بخواهید باهم روبه رو بشوید. مثل همان بخشی که در زیارت جامعه کبیره امام هادی بسیار مهربانانه به ما هدیه می کند که خدا روزی من را زیارت کسانی قرار بدهد که فردا چشمم به جمال همه شان روشن بشود.

انصافاً برای کسی که بخش انسانی اش فعال هست، صحنه ملاقات با چهارده معصوم و صحنه ملاقات با امامزادگان و خانواده آسمانی صحنه ای بسیار بسیار باشکوه است. در رمان های عاشقانه و فیلم ها سریال ها می بینید که سال های سال یک زن و مرد یا دختر و پسر منتظر هستند. دوران زندان دارند، فراق دارند و خواننده یا بیننده داستان را دنبال می کند همه در لذت وهمی ملاقات این دو نفر بعد از سال ها هستند. لحظه ملاقات ما با خانواده آسمانی و صحنه ملاقات ما با انبیا و صحنه ملاقات ما با حضرت معصومه و اولیا خدا شهدا صدیقین و صالحین می ارزد که انسان تمام عمر و زندگی اش را مراقبت کند که آن صحنه خراب نشود و انسان یک عمر سبک زندگی اش را تنظیم بکند که با شیرینی ملاقات بکند. این چیزی است که اگر کسی که زبان عشق را بفهمد، می فهمد که این یعنی چه و امام رضا چه می گوید و دست ما را کجا می گذارد.

صحنه وصال یک بچه دورافتاده با خانواده آسمانی اش

خواسته های بعد در این دعا چیست؟

خواسته های بعدی هم باز همین ملاقات هاست یعنی اساس داستان و زیارت نامه همه اش این ملاقات است؛ پر از صحنه وصال یک بچه دورافتاده با خانواده آسمانی اش است که باید با آنها روبه رو بشود و چقدر این صحنه ها باشکوه است؛ اما برای لذت بردن از این عشق یک بلوغ لازم است کما اینکه برای ارتباطات زمینی هم یک بلوغ لازم است که انسان ها آن مفاهیم ارتباطی و لقایی وصال و فراق را در ارتباطات زمینی می فهمند. برای مفاهیم بهشتی، آخرتی و فوق عقلی هم ما یک بلوغ لازم داریم که امام ما در این زیارت نامه آن را تفهیم می کند. حیف است که ندانیم امام چه می گوید و ما زودتر می خواهیم عربی این جمله را تمام کنیم و برویم بچسبیم به ضریح و بگوییم خانم! در ازدواج مشکل دارم، با خانواده ام دردسر دارم! چک برگشتی دارم! مسایل مالی را مطرح کنم و… انسان برای اینکه بداند قشنگ ترین و زیباترین خواسته ها همین هایی هست که در این زیارت نامه برای ما تنظیم شده، باید یک بلوغ داشته باشد که بفهمد که امام او را کجا می برد. امام پله به پله دست را می گیرد و مرحله به مرحله به عالی ترین درجات در یک زیارت می برد که باعث می شود انسان بتواند به این همه مقام برسد.

اگر فقط و فقط یک بار از صمیم قلب زیارت کنیم…

چرا بعضی زیارت ها هیچ تاثیری در یک فرد نمی گذارد، اما یک زیارت می تواند انسان را به عالی ترین درجات برساند؟

دلیلش معرفت است. ممکن است کسی 30 سال زیارت برود و هیچ تکانی نخورد. حالا ثواب زیارت را به او می دهند، اما به هیچ کدام از آن خواسته ها و هیچ کدام از آن مقامات و همین طور رابطه اش با اهل بیت علیهم السلام نمی رسد؛ اما اگر اگر کسی معرفت داشته باشد و با معرفت به این ملاقات برود و فقط یک بار این خواسته ها را مطرح بکند کما اینکه من در موضوع زیارت عاشورا و زیارت آل یاسین هم عرض کردم که اگر کسی یک بار و فقط یک بار راست بگوید و از صمیم قلب آن کلماتی که دایم می گوید، کلمات خودش باشد یعنی حرف دل خودش باشد، به لقاء معصومین خواهد رسید و با آنها حتماً محشور خواهد شد.

در شرح زیارت نامه حضرت معصومه سلام الله علیها تمام توضیحات با زبانی برای نسل امروز آمده تا بتوانیم حتی یک بار هم که شده آن کلمات را خودمان بگوییم و از زبان خودمان و به عنوان خواهش خودمان و خواسته های خودمان از دهانمان این کلمات در خطاب به حضرت معصومه سلام الله بیرون بیاید. یقین دارم که اگر کسی خوب این آموزه امام رضا علیه السلام را بفهمد، هر روز آرزو می کند روزی چند بار به زیارت حضرت معصومه برود و آن را تکرار کند.

یعنی فقط کافی است یک بار لذت و طعم زیارت واقعی را انسان بچشد؟

دیدید بچه هایی که می روند شهربازی چقدر لذت می برند؟ حالا اگر فردا پس فردا و اصلاً 10 سال دیگر و حتی وقتی آدم بزرگ می شوند، بگویید باز هم بیا شهربازی، باز هم می آیند یعنی هیچ وقت سیر نمی شوند. آن لذت، لذتی است که تمام شدنی نیست. هیچ وقت برای کسی که بفهمد چه می گوید، تکراری نمی شود و آن موقع مدام آرزو می کند تا حرم برود و این کلمات را از زبان خودش به کار ببرد و خدا، چهارده معصوم و انبیا و حضرت معصومه و فرشته هایی که آن جا هستند را شاهد این قول و قرار ها و کلمات بگیرد و بگوید شما شاهد باشید که من آمدم و این حرف را زدم و این قرار ها را گذاشتم و این خواسته ها و این آرزو ها را گفتم.

وقتی از خانه خودتان هم می توانید حرم بروید

در دهه کرامت و میلاد امام رضا (ع) هستیم، خیلی ها می توانند به زیارت بروند و خیلی ها هم ممکن است موفق به زیارت حضوری امام رضا (ع) و حضرت معصومه نشوند، این افراد چه کنند؟

اگر ما دقیق به آن کلمات و به معارف معرفت پیدا کنیم در واقع فقط از دریچه ورودی حضرت معصومه نیست که ما می توانیم به الله و آن همه مقامات عالی آخرتی برسیم. اگر بتوانیم این معارف را خوب یاد بگیریم در واقع شاه کلید دست ماست و در حرم امامزادگان دیگر هم می توانیم همین کار را انجام بدهیم و در های زیادی از راه های مختلف به روی ما باز می شود و آهسته آهسته ان شاالله این معارف قلبی می شود تا از خانه خودتان هم بتوانید حرم بروید.

یعنی حتماً این طور نیست بروید حرم و از حرم بروید در بهشت با این بزرگان ارتباط برقرار کنید، از خانه خودتان هم دیگر به شما اجازه ورود می دهند؛ از اتوبوس، از هواپیما، از تاکسی حتی از رختخوابی که در آن خوابیدید، وقتی که محرمیت برقرار شود ورود می کنید و می توانید بروید. هم در خواب آدم می رود و بعد تو بیداری می تواند زیاد برود. مهم این است که قلب ما بلد باشد و این راه را پیدا بکند. یعنی این قلب بتواند این مسیر را طی بکند و تکرار کند و تکرار کند و آهسته آهسته به محرمیت برسد.

آخرین نکته این است که حضرت رضا (ع) روابط ما با همه چیز در این زیارت تنظیم کرده است یعنی به گونه ای زیارت تنظیم شده که شما تکلیف خودت را در هر مرحله با هرچیزی می دانی. نه فقط با الله و انبیای عظام و چهارده معصوم و حضرت معصومه، بلکه تکلیف خودت با خانواده ات، همسر، فرزندان و جامعه را متوجه می شوی یعنی حضرت این زیارت نامه را مثل نامه ای که به حضرت عبدالعظیم نوشته، به گونه ای تنظیم کرده است که فرمول های زیادی و قواعد زیادی را برای همه کار به ما یاد می دهد و از همین روی است که می توان گفت زیارت نامه حضرت معصومه سلام الله یک دوره سبک زندگی برای یک انسان فطرت مدار است و این صحت نامه به گونه ای تنظیم شده که شما را در ابعاد جمادی، گیاهی، حیوانی و عقلی هم راهنمایی و تکلیفت را مشخص می کند.