نمونه لایحه درخواست مرخصی از زندان

نوشتن یک لایحه درخواست مرخصی از زندان می تواند دریچه ای باشد به سوی امید برای زندانیان و خانواده هایشان. این فرآیند، فرصتی است برای تجدید دیدار و فراهم آوردن شرایطی تا فرد بتواند برای مدتی کوتاه از محیط زندان خارج شود. برای رسیدن به این هدف، تنظیم یک لایحه دقیق و مستدل، همراه با رعایت تمام جوانب قانونی و اداری، از اهمیت بالایی برخوردار است.

در مسیر درخواست مرخصی، بسیاری از خانواده ها با پیچیدگی های حقوقی و اداری مواجه می شوند و نمی دانند از کجا شروع کنند یا چگونه یک لایحه مؤثر بنویسند. اینجاست که نیاز به یک راهنمای جامع احساس می شود؛ راهنمایی که نه تنها اطلاعات دقیق قانونی را در اختیار قرار دهد، بلکه با رویکردی انسانی و همدلانه، مراحل نگارش و ارائه درخواست را گام به گام شرح دهد. هدف اصلی این مقاله، توانمندسازی شما برای آماده سازی یک لایحه حقوقی قوی و متقاعدکننده است تا شانس موافقت با درخواست مرخصی به طور چشمگیری افزایش یابد. در ادامه، جنبه های مختلف مرخصی زندانیان، شرایط قانونی آن ها، و راهنمای عملی نگارش لایحه را با جزئیات کامل بررسی خواهیم کرد و نمونه هایی کاربردی را نیز ارائه خواهیم داد تا مسیر پیش روی شما هموارتر شود.

اهمیت و جایگاه مرخصی در دوران محکومیت

مرخصی از زندان، تنها یک امتیاز قانونی نیست؛ بلکه فرصتی حیاتی است که می تواند تأثیری عمیق و مثبت بر روحیه زندانی و خانواده او بگذارد. این وقفه کوتاه از زندگی پشت میله ها، به فرد امکان می دهد تا دوباره ارتباط خود را با دنیای بیرون، عزیزانش و حتی جامعه ای که روزی بخشی از آن بوده، بازیابد. این ارتباط مجدد، اغلب به عنوان یک عامل انگیزشی قوی عمل می کند و می تواند زمینه را برای اصلاح رفتار و بازگشت موفقیت آمیزتر به زندگی عادی فراهم آورد.

برای خانواده ها، لحظه دریافت خبر مرخصی عزیزشان مانند بارانی بر کویر تشنگی است؛ نویدی از دیدار و لحظاتی از زندگی مشترک که برای مدتی طولانی از آن ها دریغ شده بود. این مرخصی ها به آن ها اجازه می دهد تا در مشکلات خانوادگی، مراسم مهم زندگی، یا حتی بیماری و نیازهای درمانی یکدیگر، در کنار هم باشند. از منظر روانشناختی، این تجدید دیدارها به کاهش استرس و اضطراب هم در زندانی و هم در اعضای خانواده کمک می کند و حس تعلق و حمایت عاطفی را تقویت می نماید.

اهمیت نگارش یک لایحه قوی در این میان بیش از پیش خود را نشان می دهد. یک لایحه که با دقت، آگاهی از قوانین، و بیانی شیوا نگاشته شده باشد، می تواند تصویر روشنی از وضعیت زندانی و دلایل موجه برای اعطای مرخصی به مقام قضایی ارائه دهد. این سند، پل ارتباطی زندانی و خانواده اش با سیستم قضایی است و هرچه این پل محکم تر و واضح تر باشد، شانس موافقت با درخواست مرخصی بالاتر خواهد رفت. این لایحه باید بتواند نه تنها شرایط را شرح دهد، بلکه نیازهای انسانی و اجتماعی پشت این درخواست را نیز به خوبی به تصویر بکشد.

انواع مرخصی زندانی و شرایط قانونی آن ها

سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، انواع مختلفی از مرخصی را برای زندانیان در نظر گرفته است که هر یک شرایط و اهداف خاص خود را دارند. شناخت این انواع و مستندات قانونی مربوط به آن ها، گامی اساسی در تنظیم یک درخواست مرخصی مؤثر است. در ادامه به معرفی مهم ترین انواع مرخصی می پردازیم.

مرخصی عادی (تفریحی): فرصتی برای تجدید قوا

مرخصی عادی، که گاهی به آن مرخصی تفریحی نیز گفته می شود، فرصتی است که به زندانیان واجد شرایط داده می شود تا برای مدت محدودی از زندان خارج شده و با خانواده و محیط اجتماعی خود ارتباط برقرار کنند. هدف اصلی این نوع مرخصی، حفظ ارتباطات خانوادگی، کاهش فشارهای روحی ناشی از حبس، و فراهم آوردن زمینه ای برای سازگاری مجدد زندانی با جامعه پس از پایان محکومیت است.

شرایط عمومی اعطای این مرخصی معمولاً شامل موارد زیر است: فرد باید بخشی از محکومیت خود را سپری کرده باشد (مثلاً یک سوم یا نصف مدت حبس، بسته به نوع جرم و میزان محکومیت)، از حسن رفتار و اخلاق در طول دوران حبس برخوردار باشد و هیچ گونه سابقه فرار یا تخلف انضباطی در زندان نداشته باشد. مسئولین زندان معمولاً با ارائه گواهی حسن رفتار، این شرایط را تأیید می کنند.

مستندات قانونی اصلی برای مرخصی عادی را می توان در آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و قانون مجازات اسلامی یافت. به عنوان مثال، ماده ۱۰۶ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها به صراحت به شرایط و نحوه اعطای مرخصی به زندانیان اشاره دارد. مدت زمان معمول مرخصی عادی نیز بسته به تشخیص مقام قضایی و نوع جرم متفاوت است، اما معمولاً از چند روز تا چند هفته متغیر است و در صورت وجود دلایل موجه، امکان تمدید آن نیز وجود دارد.

مرخصی استعلاجی: رسیدگی به سلامت در گرو قانون

مرخصی استعلاجی، نوعی از مرخصی است که به زندانیانی اعطا می شود که به دلایل پزشکی، نیاز مبرم به درمان یا استراحت در خارج از محیط زندان دارند. این نوع مرخصی، به حقوق انسانی زندانیان در زمینه سلامت توجه دارد و به آن ها اجازه می دهد تا در شرایطی که امکانات درمانی زندان محدود است یا بیماری فرد نیاز به مراقبت های تخصصی بیشتری دارد، به سلامت خود رسیدگی کنند.

فرآیند درخواست مرخصی استعلاجی با تشخیص پزشک زندان آغاز می شود. ابتدا پزشک زندان وضعیت بیماری زندانی را بررسی کرده و در صورت تأیید نیاز به درمان خارج از زندان، گواهی پزشکی صادر می کند. این گواهی باید شامل تشخیص بیماری، نوع درمان مورد نیاز، و مدت زمان پیشنهادی برای مرخصی باشد. سپس، درخواست به همراه مدارک پزشکی به کمیسیون پزشکی زندان ارجاع داده می شود تا بیماری و لزوم مرخصی توسط این کمیسیون نیز تأیید شود.

نقش قاضی ناظر بر زندان و دادستان در این نوع مرخصی بسیار پررنگ است. پس از تأیید کمیسیون پزشکی، پرونده برای اخذ موافقت نهایی به قاضی ناظر یا دادستان ارجاع داده می شود. این مقامات قضایی با بررسی تمامی جوانب، از جمله نوع جرم زندانی و خطرات احتمالی، در مورد اعطای مرخصی تصمیم گیری می کنند. مدت زمان مرخصی استعلاجی کاملاً به نوع بیماری و نظر پزشکان بستگی دارد و در صورت نیاز و با موافقت مقام قضایی، قابلیت تمدید را نیز خواهد داشت.

تمدید مرخصی: تداوم حمایت در شرایط ویژه

گاهی اوقات، مرخصی اعطا شده به زندانی، برای رفع کامل مشکل یا نیاز او کافی نیست و فرد یا خانواده اش به زمان بیشتری احتیاج دارند. در چنین شرایطی، درخواست تمدید مرخصی مطرح می شود. دلایل موجه برای درخواست تمدید می تواند شامل ادامه روند درمان پزشکی که در طول مرخصی آغاز شده بود، بروز مشکلات حاد و پیش بینی نشده خانوادگی (مانند فوت یکی از بستگان نزدیک، بیماری ناگهانی یکی از اعضای خانواده که نیاز به حضور زندانی دارد)، یا پایان نیافتن کارهای اداری یا قانونی باشد که مرخصی به خاطر آن اعطا شده بود.

نحوه و زمان بندی ارائه درخواست تمدید بسیار مهم است. این درخواست باید پیش از اتمام مهلت مرخصی قبلی به مسئولین مربوطه (قاضی ناظر بر زندان یا دادستان) ارائه شود تا از بروز مشکلات قانونی جلوگیری به عمل آید. معمولاً پیشنهاد می شود که درخواست تمدید چند روز قبل از پایان مرخصی به ثبت برسد.

مدارک تکمیلی لازم برای توجیه تمدید مرخصی باید به دقت جمع آوری و ارائه شود. به عنوان مثال، در صورت ادامه درمان پزشکی، گواهی جدید از پزشک معالج، گزارش پیشرفت درمان، یا برنامه ریزی برای ادامه جلسات درمانی ضروری است. اگر دلیل تمدید، مسائل خانوادگی باشد، مدارکی مانند گواهی فوت، گواهی پزشکی جدید اعضای خانواده، یا هر سند دیگری که مشکل پیش آمده را تأیید کند، باید پیوست درخواست شود. این مدارک به مقام قضایی کمک می کند تا با دیدی روشن تر و مستدل تر نسبت به تمدید مرخصی تصمیم گیری کند و از تداوم حمایت قانونی و انسانی اطمینان یابد.

مرخصی رأی باز: گامی به سوی بازگشت به جامعه

نظام رأی باز، مفهومی متفاوت از مرخصی عادی است و نباید با آن اشتباه گرفته شود. در حالی که مرخصی یک اجازه موقت و محدود برای خروج از زندان است، نظام رأی باز یک شیوه اجرای حکم است که به زندانیان واجد شرایط اجازه می دهد تا بخشی از دوران محکومیت خود را در محیطی با محدودیت های کمتر سپری کنند. در این نظام، زندانی معمولاً در طول روز برای کار یا فعالیت های اجتماعی از زندان خارج می شود و شب ها به زندان بازمی گردد یا در مراکز نیمه باز اقامت می کند.

تفاوت اساسی این دو در ماهیت و هدف آن هاست. مرخصی، یک وقفه موقت در دوران حبس است با هدف تجدید قوا و رفع نیازهای فوری، در حالی که رأی باز، خود بخشی از فرآیند اجرای حکم است که با هدف آماده سازی تدریجی زندانی برای بازگشت کامل به جامعه و مشارکت در فعالیت های مولد صورت می گیرد. به همین دلیل، شرایط اعطای رأی باز سخت گیرانه تر است و به زندانیانی اختصاص دارد که حسن رفتار و اصلاح پذیری خود را در طولانی مدت به اثبات رسانده اند و جرم آن ها نیز از حساسیت بالایی برخوردار نباشد. «زندان باز» نیز به محیط هایی اطلاق می شود که محدودیت های فیزیکی و نظارتی کمتری نسبت به زندان های بسته دارند و فرصت های بیشتری برای کار و فعالیت به زندانیان می دهند.

راهنمای عملی نگارش لایحه درخواست مرخصی: گام به گام

نگارش یک لایحه حقوقی مؤثر نیازمند آگاهی از ساختار، زبان مناسب، و توانایی ارائه دلایل قانع کننده است. این بخش، شما را گام به گام در مسیر تنظیم لایحه درخواست مرخصی یاری می دهد.

مخاطب و عنوان بندی لایحه: اولین قدم مهم

اولین گام در نگارش هر لایحه حقوقی، شناسایی صحیح مخاطب و عنوان بندی دقیق سند است. این بخش نه تنها به سند شما رسمیت می بخشد، بلکه اطمینان می دهد که درخواست شما به دست مقام صالح می رسد. انتخاب مخاطب صحیح، مانند ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب یا قاضی محترم ناظر بر زندان [نام زندان]، بسیار حیاتی است. این انتخاب بستگی به محل نگهداری زندانی و مرجعی دارد که صلاحیت رسیدگی به درخواست مرخصی را دارد. عنوان لایحه نیز باید صریح و روشن باشد؛ مثلاً درخواست مرخصی عادی زندانی یا تقاضای مرخصی استعلاجی.

مشخصات کامل درخواست کننده و زندانی: اطلاعات پایه

لایحه باید شامل مشخصات کامل و دقیق هر دو نفر باشد: هم زندانی و هم فردی که درخواست را از طرف او ارائه می دهد. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره پرونده قضایی، محل اقامت فعلی (نام زندان)، نوع و مدت محکومیت، و مدت زمانی که زندانی تا کنون در حبس سپری کرده است. این جزئیات، هویت و وضعیت حقوقی زندانی را به وضوح برای مقام قضایی مشخص می کند و از هرگونه ابهام جلوگیری می کند.

موضوع درخواست: صریح و روشن

در این قسمت، باید به طور واضح و مختصر، موضوع درخواست را بیان کنید. به عنوان مثال: درخواست مرخصی عادی زندانی آقای/خانم [نام زندانی]، درخواست مرخصی استعلاجی برای زندانی آقای/خانم [نام زندانی]، یا تقاضای تمدید مرخصی زندانی آقای/خانم [نام زندانی]. این کار باعث می شود تا مقام قضایی به سرعت ماهیت اصلی درخواست شما را درک کند و بداند چه چیزی از او خواسته شده است.

دلایل و توجیهات قانع کننده: روایت اصلی لایحه

این بخش، قلب لایحه شماست و باید بتوانید با استدلالی قوی و منطقی، دلایل درخواست مرخصی را تبیین کنید. در این قسمت می توانید به موارد زیر اشاره نمایید:

• حسن رفتار زندانی: تأکید بر حسن رفتار زندانی در طول دوران حبس، مشارکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی، و همکاری با مسئولین زندان، نشان دهنده آمادگی او برای استفاده مسئولانه از مرخصی است. در صورت امکان، به تأییدیه کتبی مسئولین زندان اشاره کنید.
• شرایط خاص خانوادگی: توضیح دقیق مشکلات خانوادگی، مانند بیماری حاد اعضای خانواده، فوت بستگان نزدیک، مراسم ازدواج فرزند، یا نیاز به سرپرستی خانواده، می تواند تأثیر زیادی در تصمیم گیری مقام قضایی داشته باشد. باید به وضوح شرح دهید که چگونه عدم حضور زندانی می تواند بر این شرایط تأثیر منفی بگذارد.
• وضعیت پزشکی زندانی: در صورت درخواست مرخصی استعلاجی، شرح بیماری زندانی، نیاز مبرم به درمان تخصصی در خارج از زندان، و عدم امکان ارائه درمان مناسب در محیط زندان، از اهمیت بالایی برخوردار است. به جزئیات درمان مورد نیاز و فوریت آن اشاره کنید.
• ابراز ندامت و پشیمانی: بیان ندامت و پشیمانی از خطای ارتکابی و تعهد به رعایت تمامی قوانین و عدم ارتکاب جرم پس از مرخصی، می تواند نشان دهنده تغییر مثبت در نگرش زندانی و آمادگی او برای بازگشت به زندگی سالم باشد.

مستندات قانونی: تکیه گاهی محکم برای درخواست

برای تقویت لایحه خود، می توانید به مواد قانونی مرتبط با مرخصی زندانیان اشاره کنید. ذکر موادی از آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و قانون مجازات اسلامی (مانند ماده ۱۰۶ آیین نامه) که حق مرخصی را به رسمیت شناخته و شرایط آن را تبیین کرده اند، به درخواست شما اعتبار حقوقی بیشتری می بخشد. این ارجاع نشان می دهد که درخواست شما صرفاً بر مبنای احساسات نیست، بلکه پشتوانه قانونی نیز دارد.

فهرست مستندات پیوست: تکمیل کننده درخواست

هر ادعایی در لایحه باید با مستندات معتبر پشتیبانی شود. در این بخش، باید فهرستی دقیق از تمامی مدارکی که پیوست لایحه کرده اید، ارائه دهید. این مدارک بسته به نوع مرخصی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• کپی شناسنامه و کارت ملی (هم زندانی و هم درخواست کننده).
• تأییدیه حسن رفتار از اداره زندان.
• گواهی پزشکی معتبر از پزشک متخصص یا کمیسیون پزشکی (برای مرخصی استعلاجی).
• مدارک اثبات شرایط خاص خانوادگی (مانند گواهی فوت، سند ازدواج، گواهی پزشکی اعضای خانواده).
• کپی برگه مرخصی قبلی (در صورت درخواست تمدید مرخصی).
• سند وثیقه یا کفالت (در صورتی که از قبل تعیین شده و مورد نیاز باشد).

اطمینان حاصل کنید که تمامی مدارک لازم را جمع آوری کرده و به دقت پیوست کرده اید تا فرآیند بررسی درخواست شما با سرعت و سهولت بیشتری انجام شود.

درخواست نهایی و ختمیه: جمع بندی و امضا

در پایان لایحه، باید درخواست نهایی خود را به صورت واضح و مختصر بیان کنید و مدت زمان مرخصی درخواستی را مشخص نمایید. مثلاً: لذا با عنایت به دلایل و مستندات فوق، تقاضای اعطای مرخصی عادی به مدت [مثلاً: پنج روز] را از محضر حضرت عالی دارم. سپس با جملاتی محترمانه از مقام قضایی تشکر کنید. در قسمت ختمیه، نام و نام خانوادگی درخواست کننده، امضا، تاریخ، و شماره تماس خود را درج نمایید تا در صورت نیاز، امکان تماس با شما وجود داشته باشد.

نکات طلایی برای افزایش شانس موافقت با مرخصی

نوشتن یک لایحه درخواست مرخصی، هنری است که علاوه بر رعایت چارچوب های قانونی، به توجه به جزئیات و ظرایف خاصی نیاز دارد. رعایت نکات زیر می تواند شانس موافقت با درخواست شما را به طور چشمگیری افزایش دهد:

• زبان رسمی، حقوقی و محترمانه: متن لایحه باید با زبانی کاملاً رسمی، حقوقی و در عین حال محترمانه نگارش شود. از به کاربردن کلمات عامیانه یا لحن غیررسمی پرهیز کنید. استفاده از اصطلاحات حقوقی صحیح، به لایحه شما اعتبار می بخشد.
• پرهیز از حاشیه پردازی و بیان مستقیم دلایل: مقامات قضایی زمان محدودی برای بررسی درخواست ها دارند. لذا، از هرگونه حاشیه پردازی، زیاده گویی، یا بیان مسائل بی ارتباط با موضوع خودداری کنید. دلایل و توجیهات خود را به طور مستقیم، کوتاه و مؤثر بیان نمایید.
• مستندسازی دقیق و کامل تمامی ادعاها: هر دلیلی که برای درخواست مرخصی مطرح می کنید، باید با مدارک معتبر و قابل اثبات پشتیبانی شود. گواهی پزشکی، گواهی فوت، سند ازدواج، تأییدیه حسن رفتار از زندان و… باید به طور دقیق جمع آوری و پیوست لایحه شوند. عدم وجود مستندات کافی، درخواست شما را ضعیف می کند.
• ارائه درخواست در زمان مناسب: زمان بندی ارائه درخواست مرخصی نیز اهمیت دارد. برای مرخصی عادی، پس از سپری شدن حداقل مدت زمان قانونی از محکومیت (مثلاً یک سوم)، اقدام کنید. برای تمدید مرخصی نیز، پیش از اتمام مهلت مرخصی قبلی درخواست را ارائه دهید تا دچار مشکل نشوید.
• مشورت با وکیل متخصص در صورت پیچیدگی پرونده: اگر پرونده زندانی دارای پیچیدگی های خاص حقوقی است، یا اگر در مورد نگارش لایحه و جمع آوری مستندات ابهاماتی دارید، حتماً با یک وکیل متخصص در امور زندانیان و حقوق کیفری مشورت کنید. تجربه وکلای حقوقی می تواند در تنظیم یک لایحه بی نقص و افزایش شانس موفقیت بسیار مؤثر باشد.

به یاد داشته باشید که هر یک از این نکات، قطعه ای از پازل موفقیت درخواست مرخصی است. با رعایت دقیق آن ها، می توانید با اطمینان بیشتری به سوی هدف خود گام بردارید.

نمونه لایحه درخواست مرخصی عادی زندانی

در ادامه، یک نمونه لایحه درخواست مرخصی عادی برای زندانی ارائه شده است. این نمونه می تواند به عنوان یک الگو برای نگارش لایحه شما مورد استفاده قرار گیرد. بخش هایی که نیاز به تکمیل یا سفارشی سازی دارند، در داخل براکت [ ] مشخص شده اند. با دقت به این نمونه توجه کرده و اطلاعات مربوط به پرونده خود را جایگذاری نمایید.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر/استان] / قاضی محترم ناظر بر زندان [نام زندان]
با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی درخواست کننده]، فرزند [نام پدر درخواست کننده]، به کد ملی [کد ملی درخواست کننده] و به عنوان [نسبت با زندانی، مثال: همسر، فرزند، وکیل] زندانی محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، فرزند [نام پدر زندانی]، به شماره پرونده [شماره پرونده]، که در حال حاضر در [نام زندان] دوران محکومیت خود را سپری می نمایند، با عنایت به [مدت سپری شده از محکومیت، مثال: سپری شدن نصف/ثلث دوران محکومیت] و حسن رفتار ایشان در طول مدت حبس، مراتب درخواست مرخصی عادی موقت برای ایشان را به حضور تقدیم می دارم.
موضوع درخواست: تقاضای اعطای مرخصی عادی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی، مثال: سه روز]
دلایل و مستندات:
۱. حسن رفتار زندانی: زندانی موصوف در تمام طول دوران محکومیت خود در زندان [نام زندان]، همواره از خود حسن رفتار و اخلاق شایسته نشان داده و در هیچ یک از برنامه های اصلاحی و تربیتی زندان کوتاهی نکرده اند. گواهی حسن رفتار ایشان از سوی مسئولین زندان [در صورت امکان، ذکر بخش و تاریخ] پیوست این لایحه است.
۲. شرایط خانوادگی: [در اینجا به تفصیل به شرایط خاص خانوادگی اشاره شود، مثال: فرزند خردسال ایشان به بیماری خاص مبتلا شده و نیاز مبرم به حضور و مراقبت والد دارد / خانواده ایشان درگیر مشکلات مالی حادی شده و برای ساماندهی امور نیاز به حضور سرپرست دارند / مراسم ازدواج تنها فرزند ایشان در شرف برگزاری است و نیاز به حضور ایشان برای برگزاری مراسم وجود دارد]. عدم حضور ایشان در این شرایط، می تواند تبعات روحی و اجتماعی جبران ناپذیری برای خانواده به همراه داشته باشد.
۳. ابراز ندامت و پشیمانی: زندانی محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، مراتب ندامت و پشیمانی قلبی خود را از بابت خطای ارتکابی ابراز داشته و متعهد به رعایت کامل تمامی قوانین و مقررات در طول مرخصی و پس از آن می باشند و آمادگی کامل جهت بازگشت به محیط سالم اجتماعی را دارند.
پیوست ها:
۱. کپی کارت ملی و شناسنامه زندانی و درخواست کننده
۲. گواهی حسن رفتار از اداره زندان [نام زندان] (در صورت وجود)
۳. مدارک مثبته شرایط خانوادگی (مثال: گواهی پزشکی فرزند، گواهی فوت، سند ازدواج فرزند)
درخواست نهایی:
با عنایت به مراتب معروضه و مستندات پیوستی، از محضر حضرت عالی تقاضا دارم دستورات لازم را جهت اعطای مرخصی عادی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی] به زندانی، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، صادر فرمایید.
پیشاپیش از حسن توجه و دستور مساعد جنابعالی کمال تشکر و امتنان را دارم.
با تجدید احترام،
نام و نام خانوادگی درخواست کننده: [نام کامل]
شماره تماس: [شماره تماس]
تاریخ: [تاریخ]

نمونه لایحه درخواست مرخصی استعلاجی زندانی

در شرایطی که سلامت زندانی در خطر است و نیاز به مراقبت های پزشکی خارج از زندان دارد، درخواست مرخصی استعلاجی مطرح می شود. این نمونه لایحه، راهنمایی برای نگارش چنین درخواستی است. لطفاً بخش های مشخص شده در براکت [ ] را با اطلاعات مربوط به پرونده خود تکمیل کنید.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر/استان] / قاضی محترم ناظر بر زندان [نام زندان]
با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی درخواست کننده]، فرزند [نام پدر درخواست کننده]، به کد ملی [کد ملی درخواست کننده] و به عنوان [نسبت با زندانی، مثال: همسر، فرزند، وکیل] زندانی محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، فرزند [نام پدر زندانی]، به شماره پرونده [شماره پرونده]، که در حال حاضر در [نام زندان] دوران محکومیت خود را سپری می نمایند، با عنایت به وضعیت جسمانی نامناسب ایشان و نیاز مبرم به درمان تخصصی خارج از محیط زندان، مراتب درخواست مرخصی استعلاجی موقت برای ایشان را به حضور تقدیم می دارم.
موضوع درخواست: تقاضای اعطای مرخصی استعلاجی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی، مثال: پانزده روز]
دلایل و مستندات:
۱. وضعیت پزشکی زندانی: زندانی موصوف، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، از بیماری [نام بیماری و شرح مختصر آن، مثال: بیماری قلبی عروقی شدید / بیماری کلیوی پیشرفته] رنج می برند. پزشکان متخصص نیاز به [نوع درمان، مثال: انجام عمل جراحی فوری / گذراندن دوره شیمی درمانی / انجام آزمایشات تخصصی خارج از زندان] را تأیید کرده اند. امکانات درمانی لازم برای این بیماری در محیط زندان میسر نیست و تأخیر در روند درمان می تواند عواقب جدی و جبران ناپذیری برای سلامت ایشان داشته باشد.
۲. گواهی پزشکی: گواهی پزشکی معتبر از پزشک معتمد زندان و یا کمیسیون پزشکی [در صورت وجود، ذکر تاریخ و شماره گواهی] که وضعیت بیماری و ضرورت مرخصی استعلاجی را تأیید نموده است، پیوست این لایحه است.
۳. حسن رفتار زندانی: زندانی محترم در طول دوران محکومیت همواره از حسن رفتار برخوردار بوده اند و سابقه سوءاستفاده از مرخصی یا فرار نداشته اند. ایشان متعهد به رعایت تمامی ضوابط قانونی و بازگشت به زندان پس از اتمام دوره مرخصی می باشند.
پیوست ها:
۱. کپی کارت ملی و شناسنامه زندانی و درخواست کننده
۲. گواهی پزشکی معتبر و تأییدیه کمیسیون پزشکی زندان (در صورت وجود)
۳. مدارک پزشکی مربوط به سیر بیماری و تجویز درمان
درخواست نهایی:
با توجه به وخامت وضعیت جسمانی زندانی و نظر پزشکان متخصص، از حضرت عالی تقاضا دارم دستورات لازم را جهت اعطای مرخصی استعلاجی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی] به زندانی، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، صادر فرمایید.
پیشاپیش از حسن توجه و دستور مساعد جنابعالی کمال تشکر و امتنان را دارم.
با تجدید احترام،
نام و نام خانوادگی درخواست کننده: [نام کامل]
شماره تماس: [شماره تماس]
تاریخ: [تاریخ]

نمونه لایحه درخواست تمدید مرخصی زندانی

هنگامی که مرخصی قبلی رو به اتمام است و دلایل موجهی برای ادامه حضور زندانی در خارج از زندان وجود دارد، می توانید درخواست تمدید مرخصی را ارائه دهید. این نمونه لایحه به شما در تنظیم چنین درخواستی کمک می کند. لطفاً قسمت های مشخص شده در براکت [ ] را با دقت تکمیل نمایید.

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر/استان] / قاضی محترم ناظر بر زندان [نام زندان]
با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی درخواست کننده]، فرزند [نام پدر درخواست کننده]، به کد ملی [کد ملی درخواست کننده] و به عنوان [نسبت با زندانی، مثال: همسر، فرزند، وکیل] زندانی محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، فرزند [نام پدر زندانی]، به شماره پرونده [شماره پرونده]، که در حال حاضر با موافقت مقام قضایی از تاریخ [تاریخ شروع مرخصی قبلی] تا [تاریخ پایان مرخصی قبلی] در مرخصی به سر می برند، با توجه به عدم رفع کامل شرایط خاص و نیاز مبرم به ادامه حضور ایشان در خارج از زندان، مراتب درخواست تمدید مرخصی را به حضور تقدیم می دارم.
موضوع درخواست: تقاضای تمدید مرخصی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی برای تمدید، مثال: هفت روز]
دلایل و مستندات:
۱. ادامه شرایط خاص: [در اینجا به تفصیل به دلیل عدم رفع کامل شرایطی که موجب مرخصی قبلی شده بود، اشاره شود. مثال: دوره درمان بیماری فرزند ایشان هنوز به اتمام نرسیده و نیاز به مراقبت های بعدی دارد و پزشک معالج ادامه حضور والد را ضروری می داند / مشکلات حاد خانوادگی که موجب مرخصی قبلی شده بود، همچنان پابرجاست و نیازمند زمان بیشتری برای ساماندهی است / مراحل اداری مربوط به [موضوع خاص] که زندانی برای آن مرخصی گرفته بود، به اتمام نرسیده است].
۲. گواهی ها و مدارک تکمیلی: گواهی پزشکی جدید [در صورت لزوم] / تأییدیه نهادهای مربوطه [در صورت لزوم] که مؤید ادامه نیاز به حضور زندانی در خارج از زندان است، پیوست این لایحه می باشد.
۳. حسن رفتار و تعهد: زندانی محترم در طول دوره مرخصی قبلی، تمامی قوانین و ضوابط را رعایت نموده و هیچ گونه تخلفی از ایشان مشاهده نشده است. ایشان همچنان متعهد به رعایت کامل مقررات و بازگشت به موقع به زندان پس از اتمام دوره تمدید شده مرخصی می باشند.
پیوست ها:
۱. کپی کارت ملی و شناسنامه زندانی و درخواست کننده
۲. کپی برگه مرخصی قبلی
۳. گواهی پزشکی معتبر جدید (در صورت تمدید مرخصی استعلاجی)
۴. مدارک مثبته و توجیهی برای تمدید مرخصی (مثال: گواهی پزشک معالج، تأییدیه نهاد مربوطه)
درخواست نهایی:
با عنایت به دلایل فوق و مستندات ارائه شده، از محضر حضرت عالی تقاضا دارم دستورات لازم را جهت تمدید مرخصی موقت به مدت [مدت زمان درخواستی برای تمدید] به زندانی، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی زندانی]، صادر فرمایید.
پیشاپیش از حسن توجه و دستور مساعد جنابعالی کمال تشکر و امتنان را دارم.
با تجدید احترام،
نام و نام خانوادگی درخواست کننده: [نام کامل]
شماره تماس: [شماره تماس]
تاریخ: [تاریخ]

قوانین و مقررات مرتبط با مرخصی زندانیان

مرخصی زندانیان، موضوعی است که در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران به دقت تنظیم شده است. شناخت این قوانین به شما کمک می کند تا درخواست خود را با پشتوانه حقوقی قوی تری ارائه دهید و از حقوق زندانی به درستی دفاع کنید.

از آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور

آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها، مهم ترین سند داخلی برای تعیین شرایط و ضوابط مرخصی است. ماده ۱۰۶ این آیین نامه به تفصیل به مرخصی و شرایط آن می پردازد و بیان می کند که زندانیان با رعایت حسن رفتار، پرداخت ضرر و زیان مدعی خصوصی (در صورت لزوم) و تأمین وثیقه یا کفالت می توانند از مرخصی استفاده کنند. همچنین، این آیین نامه به انواع مرخصی، از جمله مرخصی عادی و استعلاجی، و همچنین نحوه تمدید آن ها اشاره دارد. مسئولیت بررسی و تأیید شرایط مرخصی بر عهده مسئولین زندان و قاضی ناظر است.

از قانون مجازات اسلامی

هرچند قانون مجازات اسلامی به طور مستقیم به مرخصی زندانی نمی پردازد، اما مواد مربوط به آزادی مشروط (مواد ۵۸ تا ۶۱) و تخفیف مجازات یا تعلیق اجرای مجازات می توانند در ارتباط با مفهوم مرخصی و تسهیلات اعطایی به زندانیان مورد استناد قرار گیرند. آزادی مشروط، در واقع یک گام فراتر از مرخصی است و به زندانیان اجازه می دهد تا با رعایت شرایط خاص و پس از تحمل بخشی از محکومیت، مابقی دوران حبس خود را در خارج از زندان و تحت نظارت سپری کنند. این مواد قانونی، به حسن رفتار زندانی، پرداخت ضرر و زیان، و عدم سابقه ارتکاب جرم جدید تأکید دارند که این موارد در اعطای مرخصی نیز مورد توجه قرار می گیرند.

محدودیت ها و موانع احتمالی در اعطای مرخصی

با وجود اینکه مرخصی حقی قانونی برای زندانیان است، اما در برخی موارد و با توجه به شرایط خاص، ممکن است با محدودیت ها و موانعی در اعطای آن مواجه شویم. شناخت این موانع به شما کمک می کند تا با آمادگی بیشتری اقدام کرده یا در صورت لزوم، مسیرهای جایگزین را بررسی نمایید.

یکی از مهم ترین محدودیت ها، مربوط به نوع جرم ارتکابی است. زندانیان جرایم خاص مانند جرایم امنیتی سنگین، جرایم مربوط به مواد مخدر در حجم بالا، و برخی جرایم خشن، ممکن است از شمول مرخصی های عادی خارج باشند یا شرایط سخت گیرانه تری برای آن ها در نظر گرفته شود. سیاست های قضایی و تأمینی در مورد این دسته از مجرمان معمولاً بسیار محتاطانه است.

سابقه فرار یا تخلف انضباطی در زندان نیز یکی دیگر از موانع جدی است. اگر زندانی قبلاً از مرخصی سوءاستفاده کرده یا در طول دوران حبس مرتکب تخلفات انضباطی شده باشد، این سوابق در تصمیم گیری مقام قضایی برای اعطای مرخصی بعدی تأثیر منفی خواهد داشت و می تواند منجر به رد درخواست شود.

عدم تأمین وثیقه یا کفالت در مواردی که مقام قضایی آن را ضروری تشخیص دهد، می تواند مانع بزرگی باشد. در بسیاری از درخواست های مرخصی، به ویژه مرخصی های طولانی تر یا برای جرایم خاص تر، قاضی ممکن است از زندانی یا خانواده اش بخواهد که وثیقه ملکی یا ضمانت کفیل معتبر را تأمین کنند. عدم توانایی در ارائه این ضمانت ها، به معنای رد درخواست مرخصی خواهد بود.

در نهایت، مخالفت مقام قضایی (قاضی ناظر بر زندان یا دادستان) با درخواست مرخصی، با وجود رعایت سایر شرایط، می تواند مانع از اعطای آن شود. این مخالفت معمولاً بر اساس صلاحدید مقام قضایی و با توجه به تمامی جوانب پرونده، امنیت جامعه، و سوابق زندانی صورت می گیرد. در چنین شرایطی، می توان با مشاوره حقوقی، دلایل مخالفت را جویا شد و در صورت امکان، با تکمیل مدارک یا ارائه دلایل جدید، مجدداً درخواست را پیگیری کرد.

نتیجه گیری

درخواست مرخصی از زندان، فرآیندی حقوقی و انسانی است که می تواند تأثیری شگرف بر زندگی زندانی و خانواده او بگذارد. نگارش دقیق و مستدل لایحه، همراه با شناخت کامل انواع مرخصی (عادی، استعلاجی، تمدید) و شرایط قانونی آن ها، سنگ بنای موفقیت در این مسیر است. از اهمیت حسن رفتار زندانی و ابراز ندامت، تا مستندسازی دقیق شرایط خاص خانوادگی یا وضعیت پزشکی، هر جزئی از لایحه می تواند در تصمیم گیری مقام قضایی نقش حیاتی ایفا کند.

این مقاله تلاش کرد تا با رویکردی جامع و همدلانه، چراغ راهی برای شما در این مسیر باشد و با ارائه نمونه لایحه های کاربردی، فرآیند نگارش را تسهیل کند. به یاد داشته باشید که هر زندانی حقوقی دارد و مرخصی یکی از این حقوق است که فرصتی برای تجدید نظر در زندگی و بازگشت به آغوش خانواده را فراهم می آورد. با آگاهی و اقدام مسئولانه، می توان از این فرصت های قانونی به بهترین نحو بهره برداری کرد.

همواره توصیه می شود که در صورت وجود هرگونه ابهام یا پیچیدگی در پرونده، از مشاوره حقوقی تخصصی وکلای مجرب بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر بیشتری گام برداشته و از حقوق خود به نحو احسن دفاع نمایید. امید است که این راهنما، گامی مؤثر در یاری رساندن به شما عزیزان باشد.