قهوه یا چای؟ همون همیشگی!

148 میلیون دلار، میزان واردات قهوه ایران در سال 1402 است که به گفته گمرک 75 درصد افزایش داشته است. نوشیدنی که رد بزرگ شدن بازار آن در کشور را حتی با یک نگاه اجمالی به مغازه های در خیابان هم می توان دید.

به گزارش بهار جاودانه، فرهیختگان آنلاین نوشت:  باریستایی در صفحه اش با صاحبان مشاغل مختلف که برای خوردن قهوه به کافه می روند شوخی می کند و بازدیدهای میلیونی می گیرد. پربازدیدترین پست او «انتقام از کارمند بانک» است که 22.8 میلیون بازدید داشته. گذشته از وجه طنز و سرگرمی محتواهایی که درباره کافه و قهوه خوردن تولید می شود؛  خود رواج قهوه و پرطرفدارشدن دوباره این نوشیدنی پدیده قابل بررسی است. نوشیدنی ای که در دوران صفویه تا عهد ناصری محبوب ایرانیان بود و در قهوه خانه ها -که مکانی برای جمع شدن طبقات مختلف مردم بود- سرو می شد.

148 میلیون دلار، میزان واردات قهوه ایران در سال 1402 است که به گفته گمرک 75 درصد افزایش داشته است. علی زعفری نایب رییس اتحادیه کافی شاپ داران تهران می گوید در 3 سال اخیر 1500 مجوز برای انواع مختلف قهوه فروشی ها در تهران صادر شده. این آمارها از بزرگ شدن بازار قهوه در سال های اخیر خبر می دهد.

رد بزرگ شدن بازار قهوه را می توان از سبک زندگی شهری هم گرفت. جایی که حالا در بسیاری از  خانه ها قهوه ساز برقی و عصاره گیر به یک وسیله رایچ تبدیل شده، دکه های خیابانی اسپرسو و لته می فروشند، کافه هایی که انواع قهوه را باترکیب های مختلف سرو می کنند. رییس انجمن قهوه ایران درباره افزایش عرضه و به طبع آن رواج قهوه در ایران می گوید: «در سال های گذشته تجهیزات مربوط به قهوه در ایران زیاد نبود و قهوه های فرآوری شده اغلب وارداتی بود. وقتی تولید و فرآوری قهوه بومی و در داخل کشور انجام شد، به همان نسبت هم عرضه آن زیاد شد، به طوری که در حال حاضر در خیلی از دکه ها اسپرسو هم سرو می شود. قهوه دیگر کالای لوکس نیست، چرا که در قیمت های مختلف ارایه می شود.»

در حقیقت آنچه دارد اتفاق میفتد بیشترشدن قهوه خورها و عرضه کنندگان قهوه است. از طرفی جوان ترها بخشی از فراغت شان را در کافه ها می گذراند و افرادی که در طول روز مشغول کار هستند برای سرحال شدن قهوه می خورند. از طرف دیگر واردات قهوه و تجهیزات مربوط به آن با افزایش تقاضا بیشتر شده است. حسام ربیعی، رییس انجمن قهوه ایران می گوید: «نسل جوان از قهوه استقبال کردند و به نوعی سنت و شاید تعصب نسل گذشته نسبت به چای شکسته شده و دهه هفتاد و هشتادی ها بیشتر قهوه خور هستند.»

 بیش از یک قرن پیش در ایران هنوز قهوه قجری از سکه نیفتاده بود. تا اواسط دوره ناصری چای گیاهی بود که در چین و هند یافت می شد و در میان اشراف قاجار رواج داشت. از اواسط دوره ناصری تا 1250 شمسی مصرف چای در ایران زیاد شد و جای قهوه را گرفت؛ طوری که «مورتیمر دوراند» انگلیسی در سفرنامه اش می نویسد: «ایرانیان خیلی چای می نوشند و چای را واقعاً خیلی شیرین مصرف می کنند». طرفه آن که تا دوره سلطنت مظفرالدین شاه چای در ایران کشت نمی شد و چای ایرانی ها وارداتی بود.

اولین بار «محمدخان قاجار قوانلو»، کنسول ایران در هند به خاطر شباهت آب وهوای مزارع چای هند با گیلان تصمیم به کشت چای در ایران گرفت. او در یادداشتی می نویسد: «می روم دنبال چای… ان شاءالله کسان دیگری هم در فکر رفع احتیاج سایر کالاها باشند. علی التحقیق مبلغ 10 کرور تومان [معادل 5 میلیون تومان؛ هر کرور معادل 500 هزار] برای خرید چای هر ساله از ایران خارج می شود. اگر همین مبلغ در مملکت بماند شاید جلوگیری از پریشانی و فقر و فاقه مملکت بکند».

او با آوردن 3هزار بوته و مقدار زیادی بذر چای و کاشت آن در لاهیجان و تشویق محلی ها به پرورش چای از دربار لقب «کاشف السلطنه» گرفت. از زمان کاشف السطنه تا امروز را می توان به صورت استعاری عصر چای در ایران دانست اما با توجه به تغییرات سبک زندگی شهرنشینان و رونق گرفتن بازار قهوه ها و قهوه سازها احتمالا دوران قهوه بار دیگر دارد شروع می شود و قهوه جای خود را بین نوشیدنی های محبوب ایرانی ها باز می کند.

پایان خبر بهار جاودانه