تحلیلی بر پیام تازه روسیه به چین/ راهبرد کلیدی و خارجی مسکو چیست؟

به گزارش بهار جاودانه آندری رودنکو معاون وزیر خارجه روسیه گفت، ایالات متحده در حال تشدید اوضاع پیرامون تایوان است و مسکو آماده حمایت از چین در اقدامات برای حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور است.

معاون وزیر خارجه روسیه افزود که مسکو همیشه آماده است تا از دوستان چینی در اقدامات آنها برای حفاظت از حاکمیت، تمامیت ارضی و وحدت کشورشان حمایت کند.

روسیه در حالی حمایت خود از چین در مساله تایوان را اعلام کرد که ارتش چین پنج شنبه 23 می رزمایش دو روزه ای را اطراف جزیره تایوان انجام داد. این رزمایش تنها 3 روز پس از سوگند لای چینگ ته به عنوان رییس جمهوری جدید تایوان که حکومت چین او را “جدایی طلب” می خواند، انجام گرفت. در این مانور ناوهای چینی و جنگنده های نیروی هوایی چین پیرامون جزیره تایوان عملیات انجام دادند. پکن اعلام کرد این مانور نظامی آزمونی برای توانمندی ارتش چین به منظور تحت کنترل درآوردن تایوان است.

بعد از جنگ جهانی دوم تایوان بخشی از کشور چین بود. در سال 1950 دولت کومین تانگ بعد از پایان جنگ های داخلی چین و تاسیس جمهوری خلق چین به تایوان مهاجرت کرد و تایوان به چین آزاد تبدیل شد. در آن زمان کشورهای غربی و سازمان ملل متحد تایوان را به عنوان دولت مشروع چین می شناختند تا اینکه این دولت در سال 1971 از سازمان ملل اخراج و کرسی این کشور به دولت جمهوری خلق چین واگذار شد. از آن تاریخ تایوان خود را دولتی مستقل؛ اما چین آن را یکی از استان های خود می داند.

تعمیق روابط چین و روسیه

چین و روسیه در فوریه 2022 یعنی چند روز قبل از اعزام ده ها هزار نیروی روسی به اوکراین، شراکت “بدون محدودیت” را اعلام کردند. همچنین در مارس 2023 دو کشور بیانیه ای صادر کردند که در آن دو کشور متعهد به حمایت قاطع متقابل در مورد مسایل مربوط به منافع حیاتی یکدیگر شدند. در این بیانیه روسیه متعهد به حمایت از چین در مورد مسیله تایوان شد.

روسیه پس از تلاش آمریکا و متحدانش برای منزوی کردن روسیه به سمت چین متمایل شد. این نزدیکی علاوه بر بعد سیاسی شامل جنبه نظامی هم می شود. مانورهای نظامی مشترک روسیه و چین در حال توسعه است، از جمله تمرینات دریایی و گشت زنی هوایی در آب های شرق آسیا و همچنین تمرین های دریایی در دریای عرب و سواحل آفریقای جنوبی. در تابستان سال 2023، 11 کشتی نیروی دریایی روسیه و چین به طور مشترک در نزدیکی سواحل آلاسکا، در منتهی الیه شمال غربی ایالات متحده مانور برگزار کردند.

چین و روسیه به لحاظ تجاری هم روابط خود را تحکیم کرده اند. از فوریه 2022، پکن به بزرگترین بازار نفت و گاز روسیه و همچنین به صادر کننده اصلی به روسیه تبدیل شده است. داده های گمرک چین نشان می دهد که تجارت چین و روسیه در سال 2023 به رکورد 240.1 میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال قبل 26.3 درصد افزایش داشته است. همچنین روسیه با افزایش بیش از 24 درصدی صادرات نفت به چین در سال 2023 علیرغم تحریم های غرب، به بزرگترین تامین کننده نفت خام چین تبدیل شده است.

چرا روسیه از چین حمایت می کند؟

یکی از دلیل اصلی تمایل روسیه به چین می تواند وابستگی فزاینده مسکو به چین در نتیجه جنگ روسیه و اوکراین و تحریم های ناشی از آن باشد. اما همسویی روسیه و چین حتی قبل از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین در سال 2022 در حال رشد بود. جنگ ممکن است توسعه این صف بندی را تسریع کرده باشد اما باعث آن نبوده است. دلایل پشت تعمیق روابط روسیه و چین مسایل عمیقاً استراتژیک است.

استراتژی خارجی که روسیه به دنبال آن است، پایان دادن به رهبری جهانی ایالات متحده و متحدانش است. مسکو می خواهد نظم تک قطبی موجود با دنیایی متشکل از چند قدرت بزرگ که بر کشورهای کوچک تر در حوزه های جغرافیایی مربوطه تسلط دارند و در بقیه جهان رقابت یا همکاری می کنند، جایگزین شود. این دنیایی است که کرملین آن را برای موجودیت خود امن می داند. روسیه مدرن قادر نیست به تنهایی جهان تحت رهبری غرب را از بین ببرد. منابع آن برای این کار ناکافی است. بنابراین، یکی از ویژگی های کلیدی استراتژی خارجی مسکو، توسعه همسویی با دیگر دشمنان ایالات متحده و متحدانش است.

همسویی در حال توسعه روسیه با چین یک سیاست منطقی مبتنی بر اهداف راهبردی است که کرملین برای خود انتخاب کرده است. بنابراین، این همسویی عمیق تر و در اقدامات و سیاست های جدید روسیه در مورد اقیانوس هند و اقیانوس آرام منعکس خواهد شد.

311311