اقتصاد بیمارِ صنعت انرژی در ایران/ چه کسی مقصر است؟

به گزارش خبرگزاری بهار جاودانه، واقعیت این است که شرایط کنونی در یک روز و یک ماه و حتی چند سال اخیر به وجود نیامده است. تحریم‌های سخت و طولانی‌مدت، نبود سرمایه‌گذاری‌های کلان و توسعه نیافتن تولید انرژی همگام با رشد مصرف، در کنار مصرف بی‌رویه انرژیِ ارزان در کشور شاید تنها بخشی از دلایل به وجود آمدن این شرایط باشد.

از سویی روزهای سرد و بارش برف و باران هم امسال زودتر به جای‌جای کشور سر زد و دمای هوا در بسیاری مناطق کشور به زیر صفر رسید و ماندگار شد. اما چرا برق قطع شد، چه کسی کم‌کاری کرد و آیا واقعا مردم مقصرند که زیاد مصرف می‌کنند؟

بحرانِ ذخیره‌سازی

بی‌شک یکی از نشانه‌های اقتصاد بیمار صنعت انرژی در ایران این است که مصرف (یا به عبارت دیگر سوزاندن) هر کدام از حامل‌های انرژی در کشور برای مردم تفاوتی ندارد؛ به عبارت دقیق‌تر با وجود تفاوت فاحش میان قیمت گازوئیل، مازوت و گاز طبیعی، هیچکس درباره این سخن نمی‌گوید که اساسا سوزاندن کدام حامل انرژی در نیروگاه‌ها در مجموع جهات به صرفه‌تر است؟

ایران اکنون ۱۴۶ نیروگاه دارد. ۹۰ درصد سوخت آنها از گازطبیعی تأمین می‌شود و ۱۰ درصد از سوخت مایع یعنی گازوئیل و مازوت. در کل ۱۴ نیروگاه توان مصرف مازوت دارند و مابقی باید از گاز و در صورت تأمین نشدن، از گازوئیل استفاده کنند.

تعهد وزارت نفت برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها و صنایع در همه فصول سال نیست به همین دلیل نیروگاه‌ها در ۶ ماه نخست سال از گاز استفاده می‌کنند و در این مدت ذخیره سازی سوخت مایع انجام می‌شود.

 نکته قابل توجه در سال جاری این است که دولت سیزدهم در نیمه نخست امسال به دلایلی نامعلوم، ۵ میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها داده و آنها هم ناگزیر به مصرف سوخت مایع ذخیره‌شده‌شان شدند و روزهای سرد تقریبا با مخازنِ خالی ذخیره‌سازی آغاز شد.

آدرسِ غلط ندهیم

هرچند وزارت نفت در پاییز تحویل سوخت معادل به نیروگاه‌ها را ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش داده است، اما باز هم ۵۰ درصد کمتر از نیاز آنهاست که به خاموشی‌های اجباری در بخش خانگی و صنایع انجامید.

به نظر می‌رسد با توجه به شرایط موجود، اصلاح رابطه میان وزارت نفت، نیروگاه‌ها و مصرف‌کننده‌ها ضروری است زیرا مقصر دانستنِ صرفِ یک نهاد یا وزارتخانه با توجه به وجود بحران انرژی بی‌شک دادن آدرسی غلط به افکار عمومی است.

از طرف دیگر، بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی، با کاهش چشمگیر هزینه‌های تولید فرصتی طلایی برای ایران است تا عقب‌ماندگی‌های خود در حوزه‌ انرژی را جبران کند. هزینه‌ سرمایه‌ای برای احداث نیروگاه خورشیدی برای هرمگاوات طی ۱۰ سال‌گذشته به حدود یک‌دهم کاهش‌یافته ‌است. این کاهش هزینه، در کنار تابش بالای خورشید در بسیاری از مناطق کشور، امکان دسترسی به یکی از ارزان‌ترین و پاک‌ترین منابع انرژی را فراهم کرده‌است.

با استفاده از این فرصت، ایران می‌تواند وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد، انتشار گازهای گلخانه‌ای را محدود کند و زیرساخت‌های انرژی پایدار و رقابتی ایجاد کند. برنامه‌ریزی برای انرژی خورشیدی در صنایع بزرگ یکی از راه‌حل‌های کلیدی است؛ اختصاص حداقل ۳۰‌ هزار ‌مگاوات برق خورشیدی به صنایع بزرگ طی سه سال‌ آینده کاملا میسر است.

بیشتر بخوانید:

۲۲۳۲۲۹