خلاصه کتاب ترجمه ی دعای ابوحمزه ثمالی ( راوی سید روح الله باغبان )

دعای ابوحمزه ثمالی، نجوای عمیق و پرمغز امام سجاد (ع) در سحرهای ماه مبارک رمضان، دریچه ای به سوی خودشناسی و ارتباط بی واسطه با پروردگار می گشاید. این دعای شریف که به حق از طولانی ترین ادعیه سحر محسوب می شود، گنجینه ای از مفاهیم توحیدی، اخلاقی و معنوی است که راه رستگاری را به بندگان می نمایاند. برای درک عمیق تر این معارف، دسترسی به ترجمه های روان و نسخه های صوتی دلنشین، همچون روایت سید روح الله باغبان، ارزشی بی بدیل دارد و به خواننده کمک می کند تا به سرعت و به طور کامل با ابعاد معنوی، اخلاقی و اعتقادی این دعای شریف آشنا شود و درکی عمیق از آن به دست آورد.

در گستره ادعیه و مناجات که بخش جدایی ناپذیری از فرهنگ اسلامی و به ویژه شیعی محسوب می شود، دعای ابوحمزه ثمالی جایگاهی رفیع و بی بدیل دارد. این دعای پرفیض، که از امام زین العابدین (ع) در سحرهای ماه مبارک رمضان روایت شده است، تنها یک متن نیایشی نیست، بلکه نقشه ای جامع برای سیر و سلوک معنوی، خودسازی و برقراری ارتباطی عمیق با خالق هستی به شمار می آید. اهمیت این دعا فراتر از کلمات آن است؛ کلماتی که با عمق معرفت و اخلاص امام معصوم آمیخته شده و هر جمله آن، دریایی از حکمت و آموزه های الهی را در خود نهفته دارد.

دسترسی به ترجمه های روان و دقیق از این دعای عظیم، برای عموم مردم که به زبان عربی تسلط کافی ندارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این ترجمه ها به افراد امکان می دهند تا لایه های پنهان مفاهیم را کشف کرده و پیام های آن را با جان و دل درک کنند. در کنار متن مکتوب، نسخه های صوتی با روایت های دلنشین، راهی دیگر برای تعمیق این ارتباط معنوی ارائه می دهند. صدای گیرا و لحن تأثیرگذار یک راوی مجرب می تواند معانی را به گونه ای به شنونده منتقل کند که گویی خودش در حال تجربه آن لحظات ناب نیایش است. در این میان، روایت سید روح الله باغبان از ترجمه دعای ابوحمزه ثمالی، نمونه ای برجسته از این تلاش ها است که به درک عمیق تر مفاهیم این دعای شریف کمک شایانی می کند. این مقاله می کوشد تا خلاصه ای جامع و تحلیلی از محتوای این دعای نورانی ارائه دهد و نقشی برای علاقه مندان به معارف الهی ایفا کند.

دعای ابوحمزه ثمالی: ریشه ها، سندیت و جایگاه

دعای ابوحمزه ثمالی، یادگاری گرانبها از میراث معنوی تشیع، از طریق شخصیت والامقام و مورد وثوق، ابوحمزه ثمالی، به دست ما رسیده است. ابوحمزه ثمالی، با نام کامل ثابت بن دینار، از اصحاب برجسته و مورد اعتماد چهار امام شیعه (امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام کاظم علیهم السلام) بود. او از نزدیک ترین یاران امام سجاد (ع) به شمار می آمد و از چشمه سار زلال علم و معرفت آن حضرت، سیراب شده بود. روایت ابوحمزه ثمالی از ادعیه و احادیث امامان، همواره مورد تأیید و اعتماد علمای شیعه بوده و سندیت آن به قوت خود باقی است.

اهمیت دعای ابوحمزه ثمالی بیش از هر چیز به این نکته بازمی گردد که این دعا، مناجات و نجواهایی است که امام سجاد (ع) خود در سحرهای ماه مبارک رمضان می خواندند. این عمل امام، به این دعا قداست و جایگاهی ویژه بخشیده است. ماه رمضان، ماه بندگی و تقرب به خدا، فرصتی طلایی برای خودسازی و تهذیب نفس است و امام معصوم، با انتخاب این ساعات پایانی شب برای راز و نیاز، اوج خلوص و توجه به درگاه الهی را به نمایش گذاشته اند. این دعا نه تنها کلماتی برای بیان نیازها، بلکه راهنمایی برای نحوه صحیح ارتباط با خداوند و گشودن قلب به سوی اوست.

دعای ابوحمزه ثمالی با جمله پرمعنای «إِلَهِی لا تُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِکَ» آغاز می شود؛ جمله ای که در ابتدای آن، بنده با فروتنی و خشوع تمام، از خداوند می خواهد که او را با عقوبت خود ادب نکند و راهی جز رحمت و مغفرت الهی را برای اصلاح نفس خویش می جوید. این شروع، نشان دهنده عمق تواضع و اقرار به بندگی است که در جای جای این دعا موج می زند. سپس این دعای پرفیض با کلام امیدبخش «وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیْشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ» به پایان می رسد؛ پایانی که تأکید بر رضایت به قضای الهی و توکل کامل به رحمت بی کران خداوند دارد. این شروع و پایان، تصویری جامع از سیر سلوک یک مؤمن را ترسیم می کند که از تضرع و توبه آغاز شده و به رضایت و تسلیم در برابر اراده حق تعالی ختم می شود.

معرفی کتاب صوتی ترجمه دعای ابوحمزه ثمالی با صدای سید روح الله باغبان

در میان انبوه آثار صوتی موجود در زمینه معارف اسلامی، نسخه صوتی ترجمه دعای ابوحمزه ثمالی با صدای سید روح الله باغبان، جایگاهی خاص و قابل توجه دارد. سید روح الله باغبان، با سال ها تجربه در حوزه روایت متون دینی و ادبی، صدایی دلنشین، لحنی آرامش بخش و بیانی رسا را در اختیار دارد که به مخاطب اجازه می دهد تا با مفاهیم عمیق دعا، ارتباطی معنادار و قلبی برقرار کند. روایت او صرفاً خواندن کلمات نیست، بلکه انتقال حس و حال و عمق معانی نهفته در هر عبارت است که شنونده را به سفری روحانی دعوت می کند.

این نسخه صوتی که توسط ناشر صوتی آوارسا در سال ۱۳۹۸ منتشر شده، دارای مدت زمانی حدود ۱ ساعت و ۱۳ دقیقه است و با فرمت MP3 در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. کیفیت فنی بالای ضبط، همراه با وضوح صدای راوی، تجربه ای شنیداری مطلوب را فراهم می آورد. این ویژگی ها کمک می کنند تا تمرکز شنونده بر محتوای دعا حفظ شود و حواس او از مسائل فنی پرت نگردد.

انتخاب این نسخه صوتی برای درک مفاهیم دعای ابوحمزه ثمالی از چندین جهت اهمیت دارد. نخست، رسایی ترجمه و تطابق آن با روح اصلی دعا، به شنونده اطمینان می دهد که مفاهیم به درستی و بدون تحریف منتقل می شوند. دوم، کیفیت روایت سید روح الله باغبان، عاملی کلیدی در تأثیرگذاری این اثر است. لحن آرام و متین او، حس تضرع و خشوع موجود در دعا را به خوبی منتقل می کند و به شنونده کمک می کند تا خود را در فضای معنوی دعا تصور کند. این شنیدن، نه تنها موجب فهم کلمات می شود، بلکه به ایجاد حال معنوی و ارتباط قلبی با خداوند و امام سجاد (ع) نیز کمک می کند. بسیاری از کسانی که فرصت یا توانایی مطالعه عمیق متن عربی دعا را ندارند، می توانند از طریق این نسخه صوتی، به درکی ارزشمند از این مناجات عظیم دست یابند و خود را در مسیر خودسازی و قرب الهی قرار دهند.

مفاهیم اصلی و پیام های کلیدی دعای ابوحمزه ثمالی (خلاصه تفصیلی محتوا)

دعای ابوحمزه ثمالی، همچون دریایی بی کران، حاوی مفاهیم عمیق و پیام های حیاتی برای سالکان راه حق است. این دعا نه تنها به ابعاد فردی و اخلاقی انسان می پردازد، بلکه به شناخت صفات الهی، درک جهان پس از مرگ، و جایگاه ولایت در هستی نیز اشاره دارد. در ادامه، به بررسی تفصیلی این مفاهیم کلیدی می پردازیم:

تضرع، توبه و طلب مغفرت (آغاز راه بندگی)

دعای ابوحمزه ثمالی با اعتراف صریح به گناهان و کوتاهی ها در برابر عظمت الهی آغاز می شود. این بخش، قلب دعا محسوب می شود؛ زیرا انسان در آن، با تمام وجود به ضعف ها، قصورها و اشتباهات خود اذعان می کند. امام سجاد (ع) به ما می آموزد که چگونه با صداقت کامل، بار گناهان را بر دوش کشیده و با قلبی شکسته، به درگاه رحمت بی کران الهی پناه ببریم. امید به بخشش و مغفرت خداوند، ستون فقرات این بخش است و بنده را از ناامیدی نجات می دهد. معنای جمله «إِلَهِی لا تُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِکَ» نه تنها نشان دهنده هراس از مجازات است، بلکه بیانگر درخواست شفیقانه از خداوند برای تربیت بنده از طریق رحمت و مهربانی اش، به جای عقوبت و عذاب است. این جمله بیان می کند که تربیت الهی می تواند از طریق حکمت، صبر، و لطف نیز صورت گیرد و این همان چیزی است که مؤمن حقیقی خواهان آن است.

شکرگزاری و حمد الهی (سپاس از نعمت ها)

پس از اقرار به گناه، دعا به سوی شکرگزاری و حمد و ثنای پروردگار جهت می یابد. در این بخش، برشمردن نعمت های بی شمار الهی – چه مادی و چه معنوی – به انسان یادآوری می شود که در هر لحظه، غرق در لطف و کرم خداوند است. حمد و ثنای پروردگار بر بردباری و مهربانی اش، حالتی از سپاس گزاری عمیق را در وجود بنده ایجاد می کند. این سپاس گزاری، صرفاً یک وظیفه نیست، بلکه راهی برای دیدن زیبایی ها و سخاوت های الهی در هر جنبه از زندگی است. این بخش، نگاه انسان را از کاستی ها به سوی فراوانی ها و از ناملایمات به سوی حکمت و رحمت تغییر می دهد و قلب را مملو از قدردانی می کند.

خودشناسی و آسیب شناسی نفس (نگاهی به درون)

یکی از درخشان ترین ابعاد دعای ابوحمزه ثمالی، توجه عمیق به خودشناسی و آسیب شناسی نفس است. امام سجاد (ع) در این دعا، با ظرافت بی نظیری به ضعف ها، سستی ها، تنبلی ها، سرخوردگی ها و سنگینی بار گناهان اشاره می کنند. این بخش، آیینه ای است که انسان می تواند از طریق آن، به درون خود بنگرد و نقاط ضعف و رذایل اخلاقی اش را شناسایی کند. اعتراف به این ضعف ها، نه برای ناامیدی، بلکه برای درک نیاز انسان به هدایت و کمک الهی است. بنده در این مسیر، متوجه می شود که بدون لطف و یاری خداوند، غلبه بر رذایل و رسیدن به فضائل ممکن نیست. این خودشناسی، نقطه شروعی برای تحول و اصلاح فردی است.

خداشناسی و صفات الهی (شناخت معبود)

دعای ابوحمزه ثمالی، دایرةالمعارفی از صفات الهی است. این دعا، نه تنها صفات جلالی (مانند قهار و جبار) بلکه به طور ویژه بر صفات جمالی (مانند رحمان، رحیم، غفور، ودود) خداوند تأکید دارد. این بیان متعادل از صفات الهی، تصویری جامع و کامل از پروردگار ارائه می دهد؛ خدایی که هم مقتدر و حاکم بر هستی است و هم مهربان و بخشنده به بندگانش. تأکید بر توحید و یگانگی خداوند، در جای جای این دعا موج می زند و انسان را به این حقیقت رهنمون می سازد که هیچ قدرتی جز او در عالم وجود ندارد و پناهگاه حقیقی تنها ذات اوست. این بخش، به عمق بخشیدن به معرفت انسان نسبت به پروردگارش کمک می کند.

معاد و دشواری های پس از مرگ (اندیشه آخرت)

یکی از جنبه های مهم این دعا، یادآوری معاد و دشواری های پس از مرگ است. دعای ابوحمزه ثمالی، به تاریکی و تنهایی قبر، سختی های قیامت و حسابرسی اعمال اشاره می کند. این یادآوری ها، با هدف ایجاد ترس و ناامیدی نیستند، بلکه برای بیدار کردن انسان از غفلت و تأکید بر اهمیت آمادگی برای جهان پس از مرگ هستند. اندیشه آخرت، محرکی قوی برای خودسازی، پرهیز از گناهان و انجام اعمال صالح است. این بخش از دعا، انسان را به سوی زندگی با هدف و معنا سوق می دهد و به او یادآوری می کند که دنیا گذران است و سرای حقیقی، آخرت است.

ولایت و اطاعت از اهل بیت (ع) (راه رستگاری)

در این دعای شریف، لزوم پیروی از پیامبر اکرم (ص) و خاندان معصومش به عنوان راهنمایان الهی و کشتی نجات بشریت، مورد تأکید قرار می گیرد. این بخش، بیانگر اهمیت مقام نبوت و امامت در مسیر هدایت انسان است. اهل بیت (ع) به عنوان واسطه های فیض الهی و مفسران حقیقی کلام خدا، نقشی حیاتی در رسیدن انسان به سعادت ایفا می کنند. پیروی از ایشان، به معنای حرکت در صراط مستقیم و در امان ماندن از گمراهی ها و انحرافات است. این ولایت، نه تنها یک اعتقاد قلبی، بلکه یک راه و روش زندگی است که سعادت دنیوی و اخروی را به ارمغان می آورد.

درخواست های جامع دنیوی و اخروی (جامعیت دعا)

یکی از ویژگی های بارز دعای ابوحمزه ثمالی، جامعیت آن در بیان خواسته های بنده است. این دعا، نه تنها به مسائل معنوی و اخروی می پردازد، بلکه درخواست های مربوط به زندگی دنیوی را نیز شامل می شود. از طلب وسعت روزی و حج خانه خدا گرفته تا درخواست محفوظ ماندن از شر شیطان و زمامداران ستمگر، همگی در این دعا مطرح شده اند. همچنین، پاک شدن از صفات ناپسند، رهایی از تنبلی و سرخوردگی، و برطرف شدن غم و اندوه، از دیگر خواسته هایی هستند که در این دعا به آن ها اشاره شده است. این جامعیت نشان می دهد که دین اسلام، نگاهی کل نگر به زندگی انسان دارد و سعادت را در هر دو جهان جستجو می کند. این دعا، آینه ای است برای تمام آرزوها و نیازهای یک مؤمن حقیقی.

امید و رجاء به رحمت الهی (پایان بخش امید)

دعای ابوحمزه ثمالی، با اینکه با اقرار به گناهان و کوتاهی ها آغاز می شود، اما با نهایت امید و رجاء به رحمت الهی به پایان می رسد. در بخش پایانی دعا، بر رحمت و مهربانی بی کران خداوند تأکید می شود و بنده با تمام وجود به لطف و کرم پروردگار پناه می برد. معنای جمله «وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیْشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»، رضایت به تقدیر الهی و توکل کامل به خداوند است. این جمله به انسان می آموزد که حتی در دشوارترین لحظات، نباید از رحمت الهی ناامید شد و همواره باید به بخشش و فضل او امیدوار بود. این امیدواری، نه تنها در لحظات نیایش، بلکه در تمام جنبه های زندگی، به بنده آرامش و اطمینان می بخشد و او را در برابر سختی ها مقاوم می سازد. دعای ابوحمزه ثمالی به ما نشان می دهد که حتی پس از طولانی ترین اعترافات به گناه، همیشه دری به سوی رحمت بی کران الهی باز است.

درس ها و آموزه های عملی دعای ابوحمزه ثمالی برای زندگی امروز

دعای ابوحمزه ثمالی، فراتر از یک متن دینی، می تواند به عنوان یک نقشه راه عملی برای زندگی معنوی و اخلاقی در دنیای امروز مورد استفاده قرار گیرد. مفاهیم عمیق و لایه های پرمعنای این دعا، الهام بخش بسیاری از جنبه های زندگی روزمره ما هستند. چگونه می توان از این گنجینه معنوی در پیچ و خم های زندگی مدرن بهره برد؟

یکی از مهمترین درس ها، اهمیت مداومت بر دعا و مناجات است. در زندگی پرشتاب کنونی، فرصت های خلوت با پروردگار کمتر به دست می آید، اما دعای ابوحمزه ثمالی به ما می آموزد که این لحظات، چقدر برای آرامش روحی و هدفمندی در زندگی ضروری هستند. این دعا، فضایی برای خوداندیشی و تصفیه روح فراهم می آورد و به انسان کمک می کند تا از شلوغی های ذهنی و استرس های روزمره فاصله گرفته و به آرامش درونی دست یابد. مناجات با خداوند، نه تنها بار سنگین مشکلات را سبک می کند، بلکه افقی جدید از امید و انگیزه برای ادامه مسیر می گشاید.

دعای ابوحمزه ثمالی به مثابه دایرةالمعارف معرفتی و اخلاقی عمل می کند. این دعا، درس هایی در زمینه خداشناسی، خودشناسی، معاد و اخلاق عملی به ما می آموزد. در جهانی که ارزش های اخلاقی و معنوی گاهی در میان هیاهوی مادیات گم می شوند، این دعا یادآور حقایق بنیادی هستی است. با تدبر در مفاهیم آن، انسان می تواند به بصیرتی عمیق تر نسبت به جایگاه خود در عالم دست یابد، انگیزه های درونی خود را اصلاح کند و در مواجهه با چالش های زندگی، تصمیمات صحیح تری بگیرد. این دعا به ما می آموزد که چگونه از گناه دوری کنیم، به سوی توبه قدم برداریم، و با شکرگزاری، نعمت های الهی را درک کنیم. همچنین، درس های آن در باب ولایت و اطاعت از اهل بیت (ع)، راهی روشن را برای یافتن مسیر صحیح زندگی در دنیای پیچیده امروز به ما نشان می دهد.

برای مثال، بخش مربوط به خودشناسی در این دعا، ما را به این سو هدایت می کند که به جای فرار از نقاط ضعف، با آن ها روبرو شویم و با کمک الهی، در جهت رفع آن ها بکوشیم. این نگرش، نه تنها در بعد معنوی، بلکه در ابعاد حرفه ای و شخصی زندگی نیز کاربردی است. کسی که بتواند با صداقت، ضعف های خود را ببیند و برای رفع آن ها تلاش کند، در هر زمینه ای به موفقیت های بیشتری دست خواهد یافت. دعای ابوحمزه ثمالی، به ما می آموزد که حتی در اوج یأس، نباید از رحمت خدا ناامید شد و همیشه راه بازگشت و توبه وجود دارد. این پیام امیدبخش، برای مواجهه با ناکامی ها و چالش های زندگی امروز، حیاتی و تسکین دهنده است.

دعای ابوحمزه ثمالی، نه فقط کلماتی برای خواندن، بلکه نقشه راهی برای شناخت خود و خالق، و دستیابی به آرامش پایدار در هر لحظه از زندگی است.

چرا شنیدن یا مطالعه ترجمه دعای ابوحمزه ثمالی ضروری است؟

در دنیایی که روز به روز بر پیچیدگی ها و چالش های آن افزوده می شود، نیاز انسان به یک تکیه گاه معنوی و راهنمایی روشن، بیش از پیش احساس می شود. دعای ابوحمزه ثمالی، با محتوای غنی و جامع خود، می تواند نقش چنین تکیه گاهی را ایفا کند و دلیل ضروری بودن مطالعه یا شنیدن ترجمه آن، در چند نکته کلیدی نهفته است:

1. ارزش تربیتی و معرفتی بی نظیر: این دعا صرفاً یک متن عبادی نیست؛ بلکه یک کتاب درسی عمیق در حوزه های خداشناسی، خودشناسی، اخلاق، و معاد است. مطالعه و تدبر در آن، بصیرت انسان را نسبت به حقایق هستی افزایش می دهد و به او در شناخت مسیر صحیح زندگی یاری می رساند. هر فراز از این دعا، می تواند درس هایی عملی برای تربیت نفس و ارتقاء سطح معرفتی فرد ارائه دهد. این درس ها، در هر مرحله از زندگی، چه در جوانی و چه در پیری، کاربردی و راهگشا هستند.
2. ایجاد حال معنوی و قرب الهی: دعای ابوحمزه ثمالی، زبانی برای گفت وگوی صمیمانه با خداوند است. شنیدن یا خواندن این دعا، به ویژه با لحنی دلنشین و تأثیرگذار مانند روایت سید روح الله باغبان، می تواند حال معنوی عمیقی در انسان ایجاد کند. این حالت، حس نزدیکی و قرب به پروردگار را تقویت می کند و به فرد امکان می دهد تا اضطراب ها و دغدغه های دنیوی را کنار گذاشته و به آرامشی عمیق دست یابد. این تجربه، نه تنها در سحرگاهان ماه رمضان، بلکه در هر زمان که انسان نیاز به تجدید قوا و آرامش روحی دارد، قابل دسترسی است.
3. کسب بصیرت در مسیر بندگی: مفاهیم مطرح شده در این دعا، از اقرار به گناهان و طلب مغفرت تا شکرگزاری و امید به رحمت الهی، همگی اجزای مهمی از مسیر بندگی هستند. این دعا، راه و رسم صحیح بندگی را به انسان می آموزد و به او کمک می کند تا با موانع و چالش های این مسیر آشنا شود و با یاری خداوند بر آن ها فائق آید. بصیرتی که از مطالعه این دعا حاصل می شود، به فرد کمک می کند تا نگاهی واقع بینانه به خود و جایگاهش در برابر خداوند داشته باشد و با تواضع و خشوع، گام در راه رشد و کمال بگذارد.

در نهایت، می توان گفت که دعای ابوحمزه ثمالی، یک نیاز معنوی برای هر انسان جستجوگر است. این دعا، هم برای کسانی که به دنبال آرامش درونی هستند، هم برای افرادی که می خواهند معرفت خود را افزایش دهند، و هم برای آنان که به دنبال یک مسیر روشن برای خودسازی هستند، ضروری و حیاتی است.

نتیجه گیری

دعای ابوحمزه ثمالی، فراتر از یک متن عبادی، نقشه راهی جامع و بی بدیل برای سعادت دنیا و آخرت است. این دعای شریف، که از گنجینه معارف امام سجاد (ع) به ما رسیده، با زبانی سرشار از معرفت، اخلاص و امید، به انسان می آموزد که چگونه با خالق هستی ارتباطی عمیق برقرار کند، نفس خویش را بشناسد، از گناهان توبه کند و در مسیر بندگی به سوی کمال گام بردارد.

در این مقاله، تلاش شد تا خلاصه ای جامع و تحلیلی از محتوای این دعای نورانی ارائه شود؛ خلاصه ای که ابعاد مختلف آن، از تضرع و توبه گرفته تا خودشناسی، خداشناسی، معاد، و اهمیت ولایت اهل بیت (ع) را در بر می گیرد. همچنین، به ارزش ویژه ی نسخه صوتی این دعا با روایت دلنشین و تأثیرگذار سید روح الله باغبان پرداخته شد که به درک عمیق تر مفاهیم و ایجاد حال معنوی کمک شایانی می کند.

هر فراز از دعای ابوحمزه ثمالی، دعوتی است به تأمل، تفکر و تحول. این دعا به ما یادآوری می کند که انسان در هر شرایطی، حتی با کوله باری از خطاها، می تواند به سوی رحمت و مغفرت الهی بازگردد و دری برای امید و رهایی همیشه باز است. پیام های این دعا، در هر زمان و مکانی، برای هر انسانی که در پی آرامش، بصیرت و رشد معنوی است، کاربردی و الهام بخش خواهد بود. بنابراین، مطالعه عمیق متن این دعا یا گوش سپردن به نسخه صوتی آن با صدای سید روح الله باغبان، تجربه ای ارزشمند و تأثیرگذار است که می تواند زندگی هر فرد را از جنبه های مختلف غنی تر سازد و او را در مسیر قرب الهی ثابت قدم گرداند.